بافت پوششی (اپی تلیوم) :: بیولایف متنوع ترین و متفاوت ترین سایت داروسازی فارسی زبان در حهان

بیولایف متنوع ترین و متفاوت ترین سایت داروسازی فارسی زبان در حهان

بیولایف متنوع ترین و متفاوت ترین سایت داروسازی فارسی زبان در حهان است. در این وب سایت،از مطالب علمی و پایه گرفته تا صنعت داروسازی بحث خواهد شد.

بیولایف متنوع ترین و متفاوت ترین سایت داروسازی فارسی زبان در حهان

بیولایف متنوع ترین و متفاوت ترین سایت داروسازی فارسی زبان در حهان است. در این وب سایت،از مطالب علمی و پایه گرفته تا صنعت داروسازی بحث خواهد شد.

بیولایف متنوع ترین و متفاوت ترین سایت داروسازی فارسی زبان در حهان

امید است با ورود شما به این وب سایت،
دانش و آگاهی شما بازدیدکنند گرامی،
از دانش داروسازی بیشتر شود.

آخرین مطالب
آخرین نظرات

بافت پوششی (اپی تلیوم)

يكشنبه, ۱۲ دی ۱۳۹۵، ۱۲:۱۴ ق.ظ

لطفا برای بهتر شدن شرایط داروسازی کشور و بهبود سلامت عمومی ایران در نظر سنجی زیر شرکت کنید.

بافت پوششی یا اپیتلیوم بافتی است که از سلول‌های چندضلعی اجتماع یافته‌ای تشکیل شده‌است که پوشش سلولی سطوح خارجی و داخلی بدن از جمله پوست، دیوارهٔ رگ‌ها و حفره‌های کوچک را می‌پوشاند. 

بسیاری از غدد نیز از بافت پوششی تشکیل شده‌اند. این بافت در بالای بافت همبند قرار گرفته‌است و این دولایه توسط غشای پایه از هم جدا می‌شوند. در زبان یونانی، اپی، به معنای روی یا بالای و تلی به معنای بافت می‌باشد.

 بافت‌های پوششی دارای رگ‌های خونی در اطراف خود نمی‌باشند و بنابراین از طریق نفوذ غذا از بافت‌های زیرین همبند، تغذیه می‌کنند. بافت‌های پوششی می‌توانند به صورت خوشه‌ای از سلول‌ها موجود باشند و به عنوان غدد درون‌ریز و غدد برون‌ریز عمل کنند. غذذ درون‌ریز و برون ریز به شدت با رگهای خونی احاطه شده‌اند و از طریق آن تغذیه می‌کنند. 

در انسان بافت پوششی به عنوان یکی از ۴ بافت پایه به‌شمار می‌آید. ۳ بافت دیگر بافت‌های همبند، عضلانی و عصبی هستند. مادهٔ بین سلولی این بافت بسیار اندک است. اتصال بین سلول‌های این بافت به دلیل وجود سلول‌های چسبندگی، درهم‌فرورفتگی‌های غشا و اتصالات بین سلولی بسیار قوی است. 

غشای پایه شبکه‌ای از پروتیین‌های رشته‌ای و پلی ساکاریدهای چسبناک است.

 

 


ساختار اصلی

سلول‌ها در بافت پوششی به شدت به هم فشرده هستند وفضای خالی بسیار کم و کوچکی در میان آنها موجود می‌باشد. این سلولها صفحه‌ای پیوسته را که در بسیاری از نقاط توسط اتصال‌های محکم و دزموزوم‌ها به هم متصل شده‌اند را تشکیل می‌دهند. بافت پوششی، قسمت بیرونی و درونی پوست را تشکیل می‌دهد.

 

غشای پایه

سلول‌های بافت پوششی بر روی غشای پایه قرار گرفته‌اند و که این غشا به عنوان داربستی عمل می‌کند که بافت پوششی می‌تواند به رشد و گسترش بپردازد و پس از جراحت‌ها خود را ترمیم کند. بافت پوششی دارای عصب نیست. بافت پوششی توسط شکل سلولهایشان و هم چنین تعداد لایه‌های تشکیل دهنده به گروه‌های مختلف تقسیم می‌شوند. بافت پوششی که تنها ضخامت یک سلول را دارد به عنوان بافت پوششی ساده شناخته می‌شود. اگر دو یا چند سلول ضخامت بافت پوششی را تشکیل دهند به آن بافت پوششی طبقه‌دار گفته می‌شود. گونه‌ای دیگر از بافت پوششی نیز موجود است که به آن بافت شبه طبقه‌دار گویند.

Extracellular Matrix.png

 

غشای پایه بافت پوششی چیست؟

همان طور که گفتیم سلول های بافت پوششی توسط بخشی به نام غشای پایه به یکدیگر و به لایه های زیرن متصل می شوند.

ساختار غشای پایه شامل رشته هایی است از جنس پروتئین و کربوهیدرات که فعالیت متابولیسمی ندارند.

بافت پوششی ساده

بافت پوششی ساده دارای ضخامت یک سلول می‌باشد و هر سلول در تماس مستقیم با غشای پایه است. این بافت معمولاً در جایی پیدا می‌شود که نیاز به جذب یا فیلترینگ باشد. ضخامت سد بافت پوششی این پروسه را نظم می‌بخشد. بافت پوششی ساده به طور عمومی بر اساس شکل آنها به گروه‌های مختلف طبقه‌بندی می‌شوند. چهار گروه اصلی بافت پوششی ساده عبارتند از:

 

سادهٔ پولکی

سادهٔ مکعبی

سادهٔ ستونی

شبه طبقه‌دار

بافت پوششی طبقه‌ای

در این نوع از بافت پوششی، بیش از یک ردیف سلول بر روی غشای پایه قرار دارد. بر اساس شکل سطحی‌ترین سلول‌های این بافت به انواع سنگفرشی (مانند پوست بدن)، مکعبی (مانند مجاری غدد عرق) و منشوری (مانند ملتحمه چشم) تقسیم می‌شوند.

 

بافت پوششی شبه طبقه‌ای

به دلیل متفاوت بودن شکل سلول‌های هسته آن‌ها در چند سطح قرار می‌گیرند. مانند مخاط نای که منشوری مطبق کاذب مژه دار می‌باشد.

 

وظایف

وظایف اصلی بافت پوششی عبارتست از:

 

پوشاندن و مفروش کردن سطوح مختلف بدن

جذب مواد (مثلا در روده‌ها)

ترشح مواد (در غدد)

حس

محافظت

تبادل گازهای تنفسی (در اتاقک‌های هوایی شش‌ها)

 

 

بافت پوششی ساده

بافت پوششی ساده فقط از یک ردیف سلول پوششی تشکیل شده و بر اساس شکل سلولهای شرکت کننده در ساختمان آنها سه دسته می‌باشد.

 

بافت پوششی سنگفرشی

این نوع بافت از ردیف سلول پهن ساخته شده که هسته آنها در مقاطع نیمرخ به صورت دوکی و خوابیده ملاحظه می‌گردد. این بافت در کیسه‌های هوایی ریه و دیواره کپسول بومن در کلیه دیده می‌شود. پوشش داخلی رگهای خونی و پرده‌های سروزی نیز از نوع سنگفرشی ساده هستند.

 

بافت پوششی مکعبی ساده

این نوع اپی‌تلیوم از سلولهای مکعبی با هسته گرد و مرکزی تشکیل شده است. مجاری غدد ترشحی بوسیله این نوع اپی‌تلیوم ، مفروش شده‌اند.

 

بافت پوششی منشوری یا استوانه‌ای ساده

این نوع پوشش از سلولهای بلند استوانه‌ای یا منشوری تشکیل شده که هسته آنها به صورت دوکی و عمود بر قاعده سلول قرار گرفته‌اند. دیواره معده ، روده‌ کوچک و روده بزرگ از این نوع بافت پوششی پوشیده شده‌اند.

 

تصویر

بافت پوششی مطبق

بافت پوششی مطبق از چند ردیف سلول که به صورت طبقه - طبقه روی هم قرار گرفته‌اند تشکیل شده است. و بر اساس شکل ظاهری سلولهای سطحی دسته بندی می‌شود.

 

بافت پوششی سنگفرشی مطبق

در این نوع بافت ، سلولهای سطحی از نوع سنگفرشی و پهن و بقیه از نوع چند وجهی و عمقی‌ترین لایه از نوع استوانه‌ای بلند یا کوتاه می‌باشد که به نام طبقه قاعده‌ای نامیده می‌شود. این نوع بافت در پوست ، پوشش مری و پوشش واژن دیده می‌شود.

 

بافت پوششی مکعبی مطبق

این نوع بافت از دو یا چند ردیف سلول مکعبی تشکیل یافته است. مجاری دفعی بزرگ در غدد مترشحه از این نوع بافت پوشیده شده‌اند.

 

بافت پوشش استوانه‌ای مطبق

لولهای عمقی این بافت از نوع چند وجهی و مکعبی و سلولهای سطحی آن منشوری است. این نوع بافت محدود به نواحی معین مانند پوشش اپی‌گلوت ، پوشش کام نرم در سطح رو به حفره بینی و مجاری دفعی بزرگ در برخی غدد می‌باشد.

 

بافت پوششی مطبق کاذب

دراین نوع اپی تلیوم ، فقط یک ردیف سلول بر روی غشای پایه قرار می‌گیرد. ولی به علت کوتاه و بلند بودن سلولها ، هسته‌ها در سطوح مختلف دیده شده و چنین به نظر می‌رسد که اپی تلیوم از چند ردیف سلول تشکیل شده است. به همین دلیل آن را مطبق کاذب می‌نامند. اپی تلیوم مطبق کاذب در مجاری تنفسی به صورت مژکدار دیده می‌شود.

 

بافت پوششی متغیر

این نوع اپی تلیوم که منحصر به مجاری ادراری می‌باشد. پوشش مطبقی است که تعداد لایه‌ها و شکل سلولهای سطحی آن در حالت کشش و استراحت متفاوت دیده می‌شود. برای نمونه در مثانه خالی تعداد لایه‌های سلولی 4 تا 5 ردیف و سلولهای سطحی از نوع برجسته و مدورند. ولی در مثانه پر که تحت کشش قرار دارد تعداد لایه‌ها به 2 تا 3 ردیف کاهش یافته و سلولهای سطحی نیز پهن دیده می‌شوند.

 

تغییرات بافتهای پوششی

تحت برخی شرایط یک نوع بافت پوششی ممکن است به نوع دیگری تغییر یابد، که این حالت را متاپلازی (Metaplasia) می‌نامند. مثلا بافت پوششی مطبق کاذب مژکدار مجاری تنفسی در افرادی که دخانیات مصرف می‌کنند به سنگفرشی مطبق تبدیل می‌شود. این تغییر با برطرف شدن شرایط نامناسب و یا درمان ، قابل برگشت می‌باشد. بافتهای پوششی ممکن است بطور غیر طبیعی ولی کنترل شده تکثیر یابند که این حالت را دیسپلازی (dysplasia) می‌نامند که مقدمه‌ای بر پیدایش سرطان در بافت می‌باشد.

 

اختصاصات سطوح راسی سلولهای پوششی

به جز چند مورد استثنا ، سطح راسی به سطحی گفته می‌شود که در تماس با حفره وسطی ارگانهای توخالی قرار دارد. از مهمترین ویژگیهای این سطح پیدایش برآمدگیهای ریز و انگشت مانند در آن است که سه دسته هستند. میکروویلیها زواید بسیار ریز به طول 1 - 0.5 میکرومتر هستند که در پوشش روده باریک و لوله‌های نزدیک کلیه وظیفه افزایش جذب مواد را بر عهده دارند. مژه‌ها زوایدی به طول 10 - 5 میکرومتر هستند که بیشتر در مجاری تنفسی و لوله‌های رحم دیده می‌شوند. مژه‌های ثابت از نظر ساختمانی شبیه میکروویلیها هستند و در پوشش مجرای اپی‌دیدیم (از مجاری منی‌بر بیضه) دیده می‌شوند.

اختصاصات سطوح جانبی سلولهای پوششی

از ویژگیهای سلولهای پوششی خاصیت چسبندگی آنها به سلولهای مجاور خود می‌باشد. غشای سلولهای پوششی در همه جا با هم جوش نخورده‌اند و فضایی در حدود 20 - 15 نانومتر آنها را از هم جدا می‌کند. این فضا در بافتهای زنده بوسیله گلیکوپروتئینها و پروتئوگلیکانها و یون کلسیم پر می‌شود. عامل دیگر بهم چسبیدن سلولهای مجاور ، چهار ساختمان ویژه می‌باشد که به اتصالات بین سلولی موسوم هستند. که شامل اتصال محکم ، اتصال کمربندی ، دسموزوم یا پلاک اتصالی و اتصال سوراخدار می‌باشد.

 

عروق و اعصاب بافت پوششی

بافتهای پوششی بدون عروق هستند و تغذیه آنها از طریق انتشار صورت می‌گیرد. در مورد عصب‌گیری بافتهای پوششی ، در اکثر بافتها شاخه انتهایی اعصاب حسی پس از عبور از غشای پایه به حد فاصل سلولهای پوششی نفوذ می‌کند.

 

تجدید و ترمیم بافتهای پوششی

سلولهای بافت پوششی عمر محدودی دارند و بطور مداوم سلولهای از بین رفته بوسیله سلولهای جدید جایگزین می‌شوند. در بافتهای پوششی مطبق ، عمدتا سلولهای طبقه قاعده‌ای یا بازال که بر روی غشای پایه قرار دارند تقسیم می‌شوند و سلولهای ریخته شده را جایگزین می‌کنند. در اپی‌تلیومهای ساده مانند پوشش لوله‌های گوارش ، سلولهای متمایز نشده معینی پس از تکثیر و تمایز ، سلولهای از بین رفته را جایگزین می‌نمایند.

 

بافت پوشش غده‌ای

طرز تشکیل غدد در مرحله جنینی بدین ترتیب است که در محل تشکل غده ، سلولهای طبقه قاعده‌ای تکثیر یافته و به صورت جوانه‌ای به بافت مزانشیم زیرین خود نفوذ می‌نماید که قسمت انتهایی آن پس از متسع شدن، ناحیه مترشحه غده را بوجود می‌آورد. در غدد مترشحه خارجی ، ساقه اتصالی کانالیزه شده و مجرای ترشحی را بوجود می‌آورد که ترشحات غده را به سطح اپی‌تلیوم هدایت می‌کند. در غدد مترشحه داخلی ، ساقه اتصالی تحلیل رفته و ارتباط غده تشکیل شده با اپی‌تلیوم از بین می‌رود و در این نوع غدد ترشحات از طریق خون به قسمتهای مورد نظر حمل می‌گردد. غده‌ها از نظر نحوه ترشح شامل غدد مروکرین مانند پانکراس ، غدد آپوکرین مانند غدد عرق و هولوکرین مانند غدد چربی در پوست ، می‌باشند.


ویژگی های بافت پوششی:

در انواع بافت های جانوری، بافت پوششی از همه ساده تر است و خصوصیات زیر را دارد:

طول عمر سلول های بافت پوششی کوتاه و سرعت تقسیمشان زیاد است.

سلول های بافت پوششی به شکل مکعبی، سنگفرشی یا استوانه ای هستند.

فضای بین سلولی در بافت پوششی ناچیز است.

توسط غشای پایه به بافت های زیر خود متصل می شود.

بافت پوششی می تواند ساده ( یک لایه ای) یا چند لایه ای باشد.

پوست و سطح داخلی حفرات درون بدن را می پوشاند.



لطفا در نظر سنجی وبسایت شرکت کنید و در صورت امکان اندیشه خود را در ارتباط با این مطلب در قسمت نظرات بنویسید.

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی