سیستم ایمنی مخاطی

امروزه ایمونولوژِیست ها بر این باورند که علاوه بر طحال و غدد لنفاوی؛ سطوح مخاطی هم در ارتباط زیادی با انواع پاتوژن­ها هستند و مخاطات سیستم ایمنی بسیار قوی را در بدن ایجاد می کنند. این در حالی است که غالبا غدد لنفاوی و طحال به عنوان سیستم ایمنی در نظر گرفته می شوند. (ایمنی ترشحی در مخاط به واسطه IgA به وجود می آید.)

علل اهمیت مخاطات:
1)نخستین بار در سال1995 در مقایسه ای که توسط سازمان جهانی بهداشت منتشر شد؛ 10 عامل اصلی مرگ و میر برای انسان معرفی شدند که از این 10 عامل فقط دو مورد آنها یعنی کزاز نوزادی و مالاریا، راه ورودی به غیر از مخاط به بدن دارند. یعنی حدود 80 درصد عوامل مرگ و میر انسان، از طریق مخاط وارد بدن می شوند.
2)سطوح مخاطی وسعت زیادی از بدن را تشکیل می­دهد؛ به طوری که وسعت آن تقریبا 400 متر مربع می باشد که در مقابل پوست که تقریبا 2 متر مربع است ، 200 برابر وسعت بیش تری دارد و این امر باعث می شود تبادلات مختلف آن با پاتوژن­ها بسیار بیش تر از پوست باشد.
3)سیستم ایمنی مخاطی بزرگترین سیستم ایمنی بدن می­باشد به طوری که 4/3 کل لنفوسیت های بدن در آن وجود دارند و غالب آنتی بادی­هایی که روزانه تولید می شوند در سیستم ایمنی مخاطی هستند.
4)اولین بخشی از بدن جنین که شکل می گیرد روده می ­باشد که جزو سطوح مخاطی می باشد و این باور وجود دارد که شاید سیستم ایمنی بدن انسان از سطوح مخاطی منشا می گیرد.
 بنابراین از دلایل اهمیت سطوح مخاطی، به دلیل وسعت بسیار زیاد، مواجهه زیادی با انواع آنتی ژن ها؛ نظیر آنتی ژن های غذایی، انگل ها، ویروس ها و باکتری ها است.
اما این سیستم هوشمندی خاصی نیز دارد؛ به طوری که در آن انواع مختلف سلول های سیستم ایمنی برای مقابله با پاتوژن ها وجود دارد و شاهد بیشترین تعداد سلول های لنفوییدی و فاگوسیتی هستیم. پس اگرچه این سطوح با عوامل پاتوژنی مختلف درگیرند اما پاسخ مناسب را هم می توانند بدهند.
مرور
دلایل اهمیت سیستم ایمنی مخاطی:
1_از بین بیماری های کشنده تنها دو مورد غیر مخاطی ایجاد بیماری می کند.
2_وسعت 200 برابری نسبت به پوست
3_بزرگترین جمعیت لنفوسیتی
4_بیش ترین حجم و load میکروبی (به طوری که دستگاه گوارش ما حاوی 10¹⁴ باکتری است در حالی که برای کل بدن10¹³ سلول داریم و یعنی ما 10 برابر خودمان باکتری داریم.)

این سیستم در مقابل بار عظیم میکروبی پیش رو، باید در به طور مناسب پاسخ مناسب بدهد و همیشه تا حد امکان از ایجاد التهاب در مقابل میکروب­های غیر بیماریزا جلوگیری کند.
در واقع سیستم ایمنی وظیفه دارد هم شرایط  tolerance را در مقابل میکروب های غیر بیماری زا ایجاد کند وهم در مواقع لزوم سلول های سیستم ایمنی فعال شوند و پاسخ مناسب را ایجاد کنند.