آنتراسایکلین ها
شنبه, ۹ بهمن ۱۳۹۵، ۱۱:۰۹ ب.ظ
ترکیبات
چندحلقهای (متفاوت از تتراسایکلینها)
داراری
قسمت های قندی
معمولا
داراری ۴ حلقه که ۳ حلقه به صورت آنتراکینون (حلقهی مسطح) است و حلقهی کناری
(حلقهی D)
که به صورت اشباع نشده است (حلقه سمت راست در ترکیب های زیر).
در
قسمت قندی ، گروه هیدروکسی میتواند پایین یا بالا قرار بگیرد.در قسمت انتهایی ترکیب،R میتواند OH یا H
باشد.
انواع ترکیبات این دسته:
daunorubicin (DNR) epirubicin(EPI), Doxorubicin(DOX), Idrabicin (IDA)
مهمترین
کاربرد این ترکیبات در سالید تومورها میباشد.
در
لنفوم ها، کارپوسیس سارکوما مورد استفاده قرار میگیرند.
سالید
تومورها بسیار مهم هستند زیرا چندین مرحله شیمیدرمانی نیاز دارد.
Doxorubicin
Daunorubicin یکی از ترکیباتی است که برای تهیه ترکیبات دیگر از
جمله Doxorubicin استفاده میشود.
این دو
ترکیب یک بخش آنتراکینون (۹و۱۰ـ آنتراکینون) و یک قسمت سیکلوهگزان، گروه هیدروکسی،
گروه کربونیل، قسمت قندی از نوع آمینو دارند.
این
ترکیبات باعث مهار توپوایزومراز۲ میشوند. روی DNA قرار میگیرند و مانع از باز شدن کلاف آن میشود
و روند تکثیر ادامه نمییابد.
مهمترین
مشکلی که این ترکیب، احتمال دارد داشته باشد مقاومت داروییِ تومورها به این دارو
است.
اما مشکل دیگر این دارو، احتمال ایجاد cardiotoxcity (سمیت قلبی) در این ترکیبات است. به همین
علت برای این دارو باید دوز بیشینهی
600 رعایت شود.
(بطور
مثال فردی با 2 مترمربع سطح بدن، نباید روزانه بیشتر از 1200 میلیگرم از این دارو
مصرف کند.)
مصرف
بیش از حد این دارو باعث انباشته شدن دارو در بدن میشود که سمیت قبلی را در پی
دارد.
(عارضه اصلی این دارو، همین cardiotoxcity
است.) عوارض جانبی و کم خطرتر برای این دارو، عوارض پوستی ، ریزش مو و عوارض
گوارشی هستند.
Daunorubicin
مشتق
دیگر از این ترکیبات، Daunorubicin است.
Daunorubicin زودتر از ترکیب قبلی وارد بازار شدهاست و پیشساز ترکیب Doxorubicin
است.
این
دارو، طیف اثر باریک تری دارد ولی در عوض سمیت کمتری دارد.
در
انواع لوسمیها استفاده میشود. عوارض جانبی این دارو، مثل ترکیبات قبلی است.
البته سمیت قلبی کمتری دارد. ولی انتظار میرود که سمیت خونی بیشتری داشته باشد.
Epirubicin
مشتق
دیگر این ترکیبات Epirubicin است.
در این
ترکیب، به هیدروکسیِ ناحیه قندی دقت شود که به حالت اکوتریال تبدیل شده است. (اپیمر
Doxorubicin است)
در
درمان بسیاری از سرطانها کاربرد دارد. مهمترین مزیت این ترکیب، کاهش احتمال cardiotoxcity است. (میتوانیم دوزهای بالا استفاده کنیم.)
این ترکیب در انواع سرطانهای سینه و لنفومها
کاربرد دارد و اگر بصورت خوراکی مصرف شود؛ فراهمی زیستیِ نزدیک به حالت تزریقی است.
(استفاده آسان و عوارض کمترپوستی و سمیت قلبی)
Trabectedin
ترکیب
زیر، یک آلکالوئید است که از بدن یک بیمهره دریایی استخراج شده است.
ظاهر
پیچیدهی این ترکیب، در واقع حقلههای تترا هیدرو ایزو کینولین هست؛ که با واسطههایی
به همدیگر متصل شدهاند.
ناحیه فعال این ترکیب کربن موقعیت 21 است.
مکانسیم
عمل این ترکیب، DNA alkylation است.
این
ترکیب، داروی اختصاصی برای درمان برخی سرطانها هست و زمانی از این ترکیب استفاده
میشود که داروهای دیگر عاجز باشند.
(مثلاً
در سرطان سینه و تخمدان، این ترکیب استفاده شده و اثرات خوبی از آن دیده شدهاست)