اختصاصی بودن پاسخ ایمنی

پاسخ Tcell ها اختصاصی است که مسئول این اختصاصی بودن T cell receptor سطح سلول است یعنی T cell receptor با هم متفاوت است و بنابراین هر پپتیدی را می­تواند با MHC  به طرز متفاوتی شناسایی کند. پس MHC  به پپتید‌های مختلفی وصل می­شود اما یک پپتید و MHC که به هم متصل اند را فقط یک نوع TCR خاص می­شناسد. یعنی اختصاصی بودن مربوط به TCR است و به  MHCربطی ندارد.

در هر زمان MHC  می­تواند به یک پپتید متصل شود و معمولا مدت طولانی متصل می­ماند و واکنش جدا شدن خیلی کند رخ می­دهد.

 MHC کلاس 2 وقتی می­خواهد روی سطح سلول ظاهر شود هم باید زنجیره آلفا ‌باشد هم زنجیره بتا و هم پپتید.

اگر تعداد خیلی کمی کمپلکسMHC -پپتید داشته باشیم قادرند لنفوسیت T اختصاصی خود را تحریک کنند. بنابراین با وجود مقادیر کم آن نیز پاسخ ایمنی T cell راه می­افتد.

در حالت عادی MHC‌ها پپتید‌های خودی ما را عرضه می­کنند. پس چرا Tcell ها علیه خودمان واکنش نمی­دهند؟ یک سری مکانیسم‌ها روی آن‌ها ایجاد می­شود که به مجموعه MHC – پپتید خودمان پاسخ نمی­دهد. (تحمل وجود دارد.) وقتی میکروبی می‌آید یا توموری ایجاد می­شود، پپتید‌های بیگانه جای پپتید‌های خودی را می­گیرند.

اتصال پپتید به MHC غیر کووالانسی است. (چون انتظار داریم از هم جدا شده و پپتید دیگری به MHC متصل شود)

در شیار MHC  یک سری فرورفتگی به نام پاکِتpocket) ) وجود دارد که یک سری از واحد‌های پپتید در آن قلاب می­شوند. (شکل روبه‌رو)

یک سری از واحد‌های پپتید نیز باید توسط TCR شناسایی شوند. TCR هم پپتید را شناسایی می­کند هم قسمت‌هایی از MHC. در واقع کمپلکس پپتید-MHC را شناسایی می‌کند. پس پپتید در اتصال با MHC  یک کلون را تحریک می­کند و همان پپتید در اتصال با MHC  دیگر کلون دیگری را تحریک می­کند.

TCR واحد‌های پلی‌مورف MHC را شناسایی می­کند یعنی برای کلاس 2 واحد‌های آلفا‌1 و بتا 1 و برای کلاس 1 واحد‌های ₁α و ₃α. قسمت‌هایی که واحد‌های قلاب شونده پپتید را شناسایی می­کنند پلی‌مورفیسم­شان کمتر است.  پس در ناحیه ₁α و ₂α (در MHC I) یا β₁ و  ₁ α (در MHC II) که پپتید قرار می­گیرد آن­هایی که پلی‌مورفیسم­شان بیشتر است  (یعنی آن هایی که تفاوت‌شان در بین افراد بیشتر است) بیشتر توسط  TCRشناسایی می­شوند.

پپتید مسئول اختصاصیت آنتی‌ژن است؛  و اینکه کدام مدل MHC شناسایی شود مشخص می‌کند که سلولT ی CD4 فعال شود یا سلول Tی CD8.

  MHC Iبه  CD8و  MHC II به CD4 وصل می­شود. (پس شناسایی MHC علاوه بر پپتید مشخص می کند که کدام نوع T cell فعال شود)

فرایندی که آنتی‌ژن‌های پروتئینی را تبدیل می­کند به پپتیدهایی که در همراهی با  MHC قابل نمایش باشند، پردازش آنتی‌ژن (Antigen processing) گفته می­شود. تا این فرایند انجام نشود و پپتید در شیار MHC  قرار نگیرد، MHC نیز روی سطح سلول نمایش داده نمی­شود.

 MHC‌های کلاس 1 برای آنتی‌ژن‌های داخل سیتوزولی و کلاس 2 مربوط به آنتی‌ژن‌های خارج سلولی است. در مسیر MHC‌های کلاس 1 باید پروتئین‌هایی داشته باشیم که داخل سلول (سیتوپلاسم) سنتز می­شوند. عمدتا شامل ویروس­ها، میکروب‌های داخل سلولی و پروتئین‌هایی که داخل سلول ساخته شده اند و غالبا پروتئین‌هایی که تغییر شکل پیدا کرده‌اند و مربوط به سلول‌های توموری اند.

بعضی وقت‌ها میکروب خارج سلولی از ارگانلی که درون سیتوپلاسم است فرار کرده و به درون سیتوپلاسم می‌آید یعنی در واقع خارج سلولی بوده و برای فرار از مسیر MHC  کلاس 2 به درون سیتوپلاسم آمده اما سلول مسیر MHC  کلاس 1 را نیز دارد و از این طریق به آن پاسخ می­دهد. بعضی گونه‌های لیستریا مونوسایتوژنز پروتئینی تولید می­کنند به نام لیستریولیزین که میکروبی خارج سلولی است اما از ارگانل فاگوزوم فرار کرده و به داخل سیتوپلاسم می­آید.