سلول هایTreg

سلول هایREG T یک فاکتور مهم رونویسی به نام FOXP3 دارند.

فاکتورهای رونویسی پروتئین‌هایی می‌باشند که هنگام رونویسی از یک ژن، روی پروموتور می‌نشینند (برخی قبل از اینکه آنزیم RNA Polymerase بیاید و بعضی همراه آنزیم) و فرآیند رونویسی را تسهیل و تنظیم می کنند. مثلا فاکتور X تنها روی ژن خودش می نشیند و تضمین می‌دهند که فقط این ژن خاص رونویسی شود.

این فاکتور در شناسایی و هویت و عملکرد مهاری این TREG نقش دارد. (یعنی اگر این فاکتور را از سلول T regبگیریم دیگر، T reg نیست.)

اگر FOXP3 موتاسیون پیدا کند، انسان دچار بیماری خود ایمنی  IPEX می شود.           

IPEX (immunodysregulation polyendocrinopathy enteropathy X-linked) syndrome

 که در این بیمای سلول های T regبه دلیل موتاسیون در فاکتور FOXP3 عملکرد طبیعی خود را ندارند.

این بیماری، ارگان های زیادی را درگیر می کند. از جمله اندوکرین‌ها؛ که اختلال در عملکرد هورمون ها مشکلات زیادی را به همراه خواهد داشت.
آدنوپاتی را نیز موجب می شود (عبارتی ‌است که به بیماری‌های غدد لنفاوی اشاره دارد؛ تورم غدد لنفاوی). ژن آن روی کروموزوم X می‌باشد.

در این بیماری لنفوسیت‌ها دائما تکثیر پیدا می کنند (چون T reg که نقش کنترلی داشته، عملکرد خود را از دست داده است)؛ نام این بیماری Lymphoproliferative disorders (LPDs)  است.  

همچنین این افراد ممکن است به دیابت، درماتیت (اگزما یا التهاب پوست)، تیروییدیت (التهاب غده تیروئید) و یا آنتروپاتی (آسیب به مخاط روده‌کوچک و سوء جذب اکثر مواد غذایی) مبتلا شوند.

مکانیسم بعدی، دور زدن تولرانس سلول های T helper است. (Bypass of helper T-cell tolerance)

لنفوسیت‌های  B وT باید نسبت به آنتی‌ژن های پروتئینی، تولرانس داشته باشند. وقتی یک B cell می‌خواهد به یک آنتی‌ژن پروتئینی پاسخ دهد نیاز به T helper  نیز دارد و اگر تولرانس هر کدام از این سلول ها به هم بخورد مشکل ایجاد می شود، اما این مشکل اگر از سمت cell Tها رخ دهد مهم‌تر می‌باشد (زیرا T cellها بر B cellها نظارت دارند و درclass switching & affinity maturation  به T سل ها کمک می‌کنند) و اگر T Helper ها خراب شوند تولرانس بهم می‌خورد.

مثال: ما روی همه سلول های گلبولهای قرمز آنتی‌ژن RH و گروه های خونی داریم. توزیع RH روی گلبول های قرمز است؛ امّا آنتی‌ژن های گروه‌های خونی علاوه بر گلبول های قرمز در اندوتلیال رگ نیز وجود دارد. (ویژگی گروه های خونی (A,B,AB,O) در پیوند زدن مهم است.)

آنتی‌ژن RH یک آنتی‌ژن پروتئینی است.

پاسخ ایمنی بر ضد آنتی‌ژن RH گلبول قرمز در بدن ما که سالم هستیم وجود ندارد. اگر وجود داشت گلبول های قرمز لیز میشدند که  به آن آنمی‌همولایتیک (auto-immune hemolytic anemia) می گویند که توسط پاسخ‌های خود ایمنی ایجاد شده است. (AIHA)

برخی داروها سبب تغییر آنتی‌ژن های خودی می شوند. در این حالت پاسخ ایمنی برضد آنتی‌ژن های خودی شکل می گیرد و باعث بیماری خود‌ایمنی شود مثل پروکائین آمید (Procainamide) که آنتی‌ژن های RH را تغییر می‌دهند و پاسخ ایمنی ضد آنتی‌ژن های RH رخ می‌دهد و گلبول های قرمز لیز می‌شود و باعث آنمی می‌شود.

4 مکانیسمی که باعث می‌شود تحمل سلول های T دور زده شود:

1.      تغییر آنتی‌ژن خودی از طریق دارو یا برخی از میکروارگانیسم‌ها

آنزیم‌های بعضی از باکتری‌ها آنتی‌ژن هایی که مربوط به گروه خونی افراد می‌باشد را عوض می‌کنند، این ترتیب گروه خونی افراد نیز عوض می‌شود

همچنین داروی متیل دوپا (Methyldopa) سنتز آنتی‌ژن RH را دچار تغییر می‌کنند. 
آنتی‌ژن تغییر یافته برای سیستم ایمنی حکم غریبه را دارد و پاسخ دهی صورت می‌گیرد و آنمی همولایتیک خودایمن ایجاد می‌شود.

همچنین پروکائین آمید (دارویی مربوط به فشار خون) علائمی شبیه لوپوس (SLE) ایجاد می‌کند.
آنتی‌ژن RH را طوری تغییر می دهد که شبیه نوکلئوزوم یا پروتئینی تغییر یافته است. بررسی شده است که در بیش از 90 درصد بیمارانی که لوپوس دارند و بین یک تا دو سال پروکائین آمید زیاد مصرف می کنند، آنتی بادی‌های ضدهسته دارند.

همچنین یافته‌های وجود دارد که نشان می‌دهد 20 درصد از این گروه علائمی شبیه لوپوس دارند. درواقع این داروها باعث می شوند فرد به سمت بیماری خودایمنی به نام لوپوس برود اما لوپوس آن بیشتر از نوع دارویی می‌باشد.

2.      cross reaction (Antigen mimicry) یا تقلید مولکولی

برای مثال زمانی که فردی گلو درد دارد باید سریع درمان کند زیرا باکتری استریپتوکوک پروتئینی به نام M دارد که شباهت بسیار زیادی به آنتی‌ژن های دریچه قلب دارد و زمانی که عفونت مزمن شود، آنتی بادی‌های تولید شده به دریچه های قلب ازجمله میترال متصل می‌شود درنتیجه باعث ایجاد التهاب می‌شود و بیماری روماتیسم قلبی را ایجاد می‌کند.

3.      share epitope ها یا اپی‌توپ‌های مشترک

تا حدودی مشابه با مورد بالا می‌باشد.

برای مثال در تریپانوزوم کروزی (Trypanosoma cruzi) آنتی‌ژن‌هایی دارد که می‌تواند با برخی از آنتی‌ژن های پستانداران مثل ماهیچه‌های قلبی cross reactivity  داشته باشد.

چون بعضی از اپی توپ هایشان مشترک می‌باشد و این اپی‌توپ های مشترک باعث ایجاد پاسخ می‌شود.

 یعنی باید احتمال داد که فردی که مبتلا به تریپانوزوم کروزی می‌باشد ممکن است دچار نوروپاتی شود/ (به علت اشتراک بعضی از آنتی‌ژن های نورونی، در حین پاسخ دهی به تریپانوزوم، به نورون واکنش می‌دهد و باعث بیماری نوروپاتی می‌شود.)

یا در ویروس EBV  (Epstein-Barr Virus) که عامل بیماری مونونوکلئوز عفونی است می‌تواند با بعضی از پروتئین ها CROSS REACTION داشته باشد و باعث ایجاد MS شود.

4.      bystander activation

APCها درحالت عادی در غیاب مولکول های کمک تحریکی (غیر التهابی) آنتی‌ژن را عرضه میکنند. اما گاهی ممکن است تحت تاثیر التهاب در عفونت این ها مجبور شوند که مولکول های کمک تحریکی را هم بیان کنند که در این صورت اگر آنتی‌ژن های خودی در کنار مولکول های کمک تحریکی عرضه شوند باعث شکسته شدن تحمل سلول‌های T می‌شود و سلول های T فعال می‌شوند و باعث پاسخ ایمنی شده و در نهایت بیماری خود ایمنی ایجاد می‌شود.

به علت این که سلول های ما مولکول های کمک تحریکی را ندارند، آنتی‌ژن های خودی در غیاب سیگنال دوم (ملکول های کمک تحریکی) عرضه می‌شوند. امّا بعضی اوقات تحت تاثیر التهاب و تروما، ممکن است آنتی‌ژن های خودی در کنار مولکول های کمک تحریکی عرضه شوند. وقتی به این شکل عرضه شوند به این معنی است که علیه آنتی‌ژن های خودی بدن پاسخ داده می شود و بیماری خود ایمنی ایجاد می‌شود.

·         عامل دیگری که می تواند باعث القای Autoimmunity شود، Polyclonal Activation می باشد. به طور کلی هر آنتی‌ژن یک کلون را فعال می کند و در بدن 10⁷ کلون کاربردی (از نظر تئوری 10¹¹ الی 10¹²) وجود دارد.

بعضی از سم ها هستند که وقتی وارد بدن می شوند، طیف وسیعی از لنفوسیت‌ها را فعال می کنند. (10% الی30% لنفوسیت ذخیره بدن را درگیر می‌کنند) ولی در حالت عادی برای آنتی‌ژن طبیعی 1 الی 2 درصد درگیر می‌شوند. به این اتفاق که طیف گسترده ای از لنفوسیت ها درگیر می شوند Polyclonal Activation گفته می‌شود، چون بیش از 10 کلون فعال می شود.

مکانیسم دقیق این فرایند: همیشه سلول T، آنتی‌ژن را از طریق MHC می شناسد، اما برخی از توکسین ها که به آن ها سوپر آنتی‌ژن گفته‌می‌شود، بین TCR و زنجیره βی MHC Class II یک پل می‌زند. به همین علت درون شیار قرار نگرفته و غیر اختصاصی عمل می‌کند و بنابراین طیف وسیعی را درگیر می‌کند.

بدین ترتیب TCR مورد نظر اختصاصی این آنتی‌ژن نمی‌باشد. با این مکانیزم سوپر آنتی‌ژن ها می توانند 30 % از گنجینه ی آنتی‌ژن بادی ها را فعال کنند.

ترکیبات دیگری نیز وجود دارند که باعث فعال شدن سلول ها می‌شوند.
مثل PWM که یک میتوژن سلول های T و B است. میتوژن: القاگر میتوز در سلول ها

برخی از ترکیبات گیاهی مثل لکتین های گیاهی باعث القای میتوز می شوند.
(سه ترکیب اول در کادر)
همچنین برخی از ترکیبات باکتریایی و عفونی مثل LPS باکتری های گرم منفی و ویروس  EBV می‌توانند باعث القای میتوز شوند.