واکنش آنتی ژن و آنتی بادی

آنتی ژن: ماده ای است که بصورت اختصاصی توسط سیستم ایمنی اکتسابی یا adaptive شناسایی می شود.(توسط  T cell receptor  یا  B cell receptor )

به آنتی ژنی که سبب تحریک سیستم ایمنی شود، ایمونوژن گفته می شود.
به عبارت دیگر، یک سری ازمولکول های کوچک انتی ژن می­باشند اما ممکن است خود به تنهایی ایمونوژن نباشند. یعنی چون T cell receptor

وB cell receptor انها را شناسایی می­کند، انتی ژن محسوب می­گردند اما برای اینکه ایمونوژن نیز محسوب شود، باید یک سری ویژگی دیگر نیز داشته باشد برای مثال اندازه ای ان بزرگتر شود یا... تا سیستم ایمنی علیه آن تحریک شود .

واکنش آنتی ژن و آنتی بادی واکنشی از نوع غیرکوالانسی است (به عبارتی پیوندهای هیدروژنی، الکترواستاتیک, نیروهای واندروالسی و پیوند های هیدروفوبی در واکنش اتصال آنتی ژن به آنتی بادی نقش دارد) و در نتیجه واکنش برگشت پذیر است؛ یعنی آنتی ژن به آنتی بادی متصل میشود و کمپلکس آنتی ژن-آنتی بادی را بوجود می آورد و با تغییر غلظت آنتی ژن و آنتی بادی کمپلکس آنتی ژن_آنتی بادی می تواند شکسته شود.
انواع پیوند بین آنتی ژن و آنتی بادی:
1.      پیوند هیدروژنی
2.      پیوند الکترواستاتیک
3.      پیوند واندروالسی
4.      پیوند هیدروفوبیک
در واکنش آنتی ژن-آنتی بادی دو تعریف مهم داریم:
1.      Affinity : میل پیوندی
2.      Avidity : میل پیوندی تام (کلی تر)
Affinity
ü      قدرت اتصال بین فقط یک پاراتوپ آنتی بادی وفقط یک اپی توپ
ü      یک ویژگی ذاتی آنتی بادی
ü      عوامل تعیین کننده آن: 1.وابسته به اپی توپ 2.ساختار پروتوپ
ü      مشخص کردن آن با ثابت تفکیک 
غلظت آنتی ژن آزاد[ag] = غلظت آنتی بادی آزاد [ab]=      غلظت کمپلس انتی ژن_انتی بادی[ab-ag]

پاراتوپ: جایگاه اتصالی آنتی بادی
اپی توپ یا شاخص آنتی ژنیک: قسمتی از آنتی ژن که شناسایی می شود.
هرچه اتصال آنتی ژن-آنتی بادی قوی تر باشد، کمپلکس بیشتری داریم؛ درنتیجه مخرج کسر کوچک و مقدار K_d کمتر وAffinity  آنتی بادی بیشتر می شود.(نسبت عکس)

Avidity :

ü      قدرت اتصال کل یک آنتی بادی به یک آنتی ژن
ü      معمولا خیلی بیشتر از جمع جبری Affinity است، زیرا پیوند های انتی ژنی-انتی بادی برگشت پذیر می­باشند (ممکن است در یک لحظه به یک آنتی­ژن متصل باشد و لحظه­ی بعد به آنتی­ژنی دیگر)  بنابراین فقط به جمع جبری بستگی ندارد ,بستگی به درگیری آنتی بادی ,وضعیت مولکول و ساختار آن در آن لحظه دارد. (مقدارآن خیلی بیشتر از مقدار  affinityاست.)
ü      مثال:IGM   که پنتامر است و هرکدام از مونومرها شکلY دارند و دارای دو جایگاه اتصالی اند که باعث بوجود آمدن ده جایگاه اتصالی برای چسبیدن آنتی ژن به آنتی بادی می شود. این جایگاه های اتصالی مانند یکدیگرند و یک اپی توپ آنتی ژنی مشخص را شناسایی می کنند. به این آنتی ژن ها، آنتی ژن های چندظرفیتی یا پلی والان گفته می شود.
IGA چهار ظرفیتی است.

IGG دو ظرفیتی است.

آنتی ژن چندظرفیتی یا پلی والان:آنتی ژنی که دارای تعدادزیادی اپی توپ یکسان است.
o       بیشتر،کربوهیدرات ها چندظرفیتی اند؛ اما پروتئین ها چون ساختارهای فضایی دارند، دارای اپی توپ های غیرپلی والان اند.