Adjuvant (همیار‌ها)

آنتی‌ژنی که پایدارتر باشد می‌تواند پاسخ ایمنی بهتری ایجاد کند. آنتی­ژن­های ناپایدار و ضعیف که سریع توسط ماکروفاژها بلعیده می‌شوند، خیلی پاسخ مناسبی ایجاد نمی‌کنند. در واکسن‌ها اصل بر این است که با انجام اعمالی آنتی­ژن زود از بین نرود و مدتی بماند؛ برای مثال آنتی‌ژن‌ها را با موادی مخلوط می­کنند که حجم آن­ها زیاد شود درنتیجه ماکروفاژها با یکبار بلعیدن نمی‌توانند آنتی‌ژنی را از محیط پاک کنند. عمده ی ادجوانت ها، امولسیون آب و روغن است. البته بیشتر باقی ماندن آنتی­ژن­ها عوارضی همچون التهاب و بیشتر بروز دادن علائم واکسیناسیون را هم در پیش دارد، اما این به نفع درگیری بیشتر سیستم ایمنی می‌شود. بنابراین اگر شخصی تب کند نشانه درگیری بیشتر سیستم ایمنی می‌باشد و جای نگرانی نیست.
Adjuvantها اختصاصی نیستند.

 

قوی ترین ادجوانت ها(به ترتیب):
1.      Incomplete freunds

2.      Complete freunds

3.      Alum

4.      ISCOMs (immune stimulating complexes)

در واکسن‌ها به دلیل حساسیت در عرضه و تقاضا، ‌نمی­توان هر ماده‌ای را به صرف اینکه قوی هست استفاده کرد. چون انتظار نداریم که گیرنده واکسن که فرد سالمی است آسیب ببیند و از عارضه واکسن مشکل عمده‌ای پیدا کند. پس باید این ماده روی انسان­ها امتحان شود که به طور طولانی مدت بی عارضه بودن آنها ثابت شود. سپس مجوز برای استفاده همگانی دریافت کند.
*آلوم مجوز استفاده در انسان را دارد ولی بقیه ندارند.
*ترکیب عمده Adjuvantها امولسیون آب و روغن است به غیر از آلوم(یک نوع ژل) و کمپلکس‌های محرک ایمنی.

Adjuvant*ها در جذب آنتی‌ژن‌ها تاخیر ایجاد می‌کند که باعث افزایش فاگوسیتوز توسط ماکروفاژ‌ها می‌شود(باعث delay و enhance uptake by macrophages  میشود.)

کمپلکس‌های محرک ایمنی
در بخشISCOMs کمپلکس‌های محرک ایمنی را به عنوان Adjuvant جدید معرفی کردند. هدف این است که آنتی‌ژن بهAPC برسد و توسط MHC عرضه شود. آنتی‌ژن را وسط مولکول لیپیدی جاگذاری می‌کنند و آن را تزریق می‌کنند و چون چربی است و غشا هم از جنس چربی است به غشا متصل شده و محتوی ISCOM را که همان آنتی‌ژن است وارد سلول می‌کند و مراحل بعدی اتصال به HLA-1 و ادامه پاسخ ایمنی شکل می‌گیرد.

راه ورودی آنتی­ژن به بدن باید همانند پاتوژنی که بیماری را ایجاد می­کند، باشد(باید راه ورود خود میکروب را تقلید کند)؛ یکی از موفقیت‌های واکسیناسیون فلج اطفال این است که به صورت قطره خوراکی داده می‌شود. در واقع خود فلج اطفال هم از طریق خوراکی و دهان ، فرد را بیمار می­کند. بنابراین راه ورودی آنتی‌ژن مهم است. بسیاری از واکسن‌ها امروزه از طریق تزریق وارد بدن می­شوند که راه ورودی آنها نیست. بنابرین راههای زیادی برای بهتر شدن واکسن وجود دارد؛ مثلا واکسن سرخک به حرارت حساس است لذا در مناطق گرمسیری دچار مشکل می­شود و اثرگذاری ندارد.
 برای ایدز، سالک، ،مالاریا، سرماخوردگی و ده ‌ها بیماری دیگر واکسن نداریم.
واکسن می‌تواند ناخواسته مشکل ایجاد کند برای مثال همین فلج اطفال در مواردی نادر می‌تواند کودک را فلج کند.
برای بیماری‌های مزمن مانند هپاتیت C هیچ واکسنی وجود ندارد و موارد بالا برای بیماری‌های حاد است.

هپاتیت C یکی از مواردی است که موقعی شناخته می‌شود که شخص سرطان و سیروز کبد گرفته است و برای این بیماری واکسن نداریم. چون نمی­دانیم چه زمانی مبتلا شده یعنی بیماری مثل یک سرماخوردگی ساده بروز پیدا می­کند و بعد تمام می­شود

*بهترین نوع واکسن: روی ژنوم پاتوژن‌های انسانی دستکاری‌های انجام می‌دهیم که آن ویروس و باکتری بیماری زا نباشد و از زنده­ی باکتری و ویروس هم استفاده می­شود.در ویروس‌ها، یک بخش ژنوم آن ایجاد بیماری می‌کند(virulence gene ). اگر این بخش را حذف یا آنقدر جابجا کنیم که دیگر ویروس بیماری زا نباشد، میتوان از آن به عنوان واکسن استفاده کرد.