لب های مخ (بررسی عمومی)
لوبهای مخ
شیارهای عمیق دیگری نیمکره های مخ را به چهار ناحیه یا لوب تقسیم کرده است:
لوب پسسری
لوب آهیانهای
لوب گیجگاهی
لوب پیشانی
هر کدام از این نواحی پردازش بخشی از اطلاعاتی که از اندامهای حسی میآیند را برعهده دارند. مثلا اطلاعات بینایی در لوب پس سری (که در عقب جمجمه است) و اطلاعات شنوایی در لوب گیجگاهی پردازش میشوند.
وبهاى اصلى نیمکره هاى مخ شامل:
1- لوب پیشانى (Frontal Lobe) که یک ناحیه مهم حرکتی است.
2- لوب گیجگاهى (Temporal Lobe) که در ادراک شنوایی نقش دارد.
3- لوب آهیانه (Parietal Lobe) که منطقه درک حسی است (تشخیص حس های پیکری)
4- لوب پس سرى (Occipital Lobe) که منطقه درک بینایی محسوب می شود.
شیارهاى عمده نیمکره هاى مخ عبارتنداز:
1- شیار خارجى یا جانبی (Lateral) یا شیار سیلوین (Sylvian)
2- شیار مرکزى (Central) یا شیار رولاندو (Rolando)
3- شیار کالکارین (Calcarine)
4- شیار پاریتو- اکسیپیتال (Parieto-Occipital)
شیار مرکزی (شیار رولاندو)، لوب های فرونتال (پیشانی) و پاریتال (آهیانه) را از یکدیگر مجزا می کند. لوب تمپورال (گیجگاهی) ازطریق شیار خارجی (شیار سیلویوس) از لوب های فرونتال و پاریتال جدا می گردد. شیار پاریتو-اکسیپیتال (شیار آهیانه ای-پس سری)، لوب های پاریتال و اکسیپیتال را از یکدیگر جدا می کند.
لوب تمپورال
لوب تمپورال یا لوب گیجگاهی قسمت طرفی نیمکره های مخ را تشکیل می دهد که این قسمت در زیر شیار جانبی (شیار سیلویوس) قرار دارد. در جلوی شیار جانبی، لوب فرونتال (لوب پیشانی) واقع شده است. لوب تمپورال مرکز درک شنوایی است. این ناحیه از نیمکره مخ، در ادراک کلمات و اصوات نقش دارد. لوب گیجگاهی نقش مهمی در هوش و حافظه دارد (به واسطه ناحیه ورنیکه جهت هوش و هیپوکامپ برای حافظه).
ناحیه ورنیکه (Wernicke's area) بخشی از لوب تمپورال در نیمکره غالب (عموما در نیمکره چپ) بوده که وظیفه آن درک کلمات شنیده شده است. این منطقه از مغز انسان در شناخت، تفسیر و آگاهی نقش دارد و بنابراین به عنوان یک منطقه مهم جهت فعالیت های عالی مغز شناخته می شود.
درصورت آسیب ناحیه ورنیکه، آفازی حسی (آفازی ورنیکه) ایجاد می شود که در این نوع از آفازی، بیمار در بیان کلمات مشکلی ندارد ولی اختلال در درک کلمات شنیده شده ایجاد می گرد. آفازی ورنیکه برخلاف آفازی بیانی یا آفازی بروکا است. در آفازی بروکا، بیمار قادر به بیان کلمات و جملات نیست ولی توانایی درک کلمات شنیده شده را دارد که در این موارد آسیب در ناحیه بروکا (منطقه تکلم در لوب فرونتال که به عنوان نیمکره غالب شناخته می شود) است.