هورمون های گیاهی
هورمون واژه‌ای است یونانی به معنی محرک که فرآیندهای برنامه ریزی شده ویژه‌ای را در یاخته‌های هدف آغاز می‌کنند.
عوامل
بیرونی و درونی در رشد گیاهان موثرند از مهمترین عوامل درونی ، هورمونها و از
مهمترین عوامل بیرونی نور و دما را می‌توان نام برد.
هورمونها عهده‌دار تنظیم و هماهنگی فرآیندهایی هستند که در نقاط مختلف پیکر گیاهان
صورت می‌گیرند. این مواد از ترکیبات آلی هستند که در بافتهای ویژه‌ای ساخته می‌شوند
و مستقیما از یاخته‌ای به یاخته دیگر و یا از طریق آوندها در سراسر گیاه انتقال می‌یابند
و در محل هدف تاثیر می‌گذارند.
هورمون
گیاهی به مواد مختلفی اطلاق می‌شود که در بخشی از موجود زنده ساخته شده و پس از
انتقال اثرات فیزیولوژیکی محسوسی در دیگر قسمتهای آن به جا می‌گذارد و در غلظت های بسیار کم فعالند.
این تصور کلی در اصل در قلمرو فیزیولوژیکی حیوانی بوجود آمده و این واژه هورمون از
ریشه یونانی به معنی تهیج کردن گرفته شده است.
هورمونهای گیاهی که اغلب فیتو هورمون خوانده می‌شود در بافتهای مریستمی و یا
لااقل جوان از هر نوع ساخته می شوندو غالباً اثر خود را پس از انتقال به بافت هدف
می‌گذارند.
بعضی از هورمونها نیز اثر بازدارندگی دارند. بطور کلی رشد و نمو طبیعی یک گیاه ، بیشتر توسط اعمال متقابل هورمونهای تحریک کننده و بازدارنده تنظیم می‌شود. بعضی از هورمونهای گیاهی محرک رشد هستند، در حالی که هورمونهای دیگری همین فرآیندها را کند می‌کنند یا به تاخیر می‌اندازند.
هورمونها با آنزیم‌ها و تیامین‌ها و DNA در این خاصیت مشترکند که به غلظت بسیار کم یا
ناچیز باعث ایجاد اثرات فیزیولوژیکی عمیق می‌شوند.
لذا در تعریف هورمون گیاهی می‌توان گفت مواد آلی می‌باشد که مواد غذایی نبوده و توسط گیاهان تولید می‌شود و در غلظت‌های کم فرایند فیزیولوژیکی را تنظیم می‌کند.
گاهی موادی که بصورت مصنوعی تولیدشده‌اند اثرات مشابه و یا عیناً نظیر یکی از هورمونهای طبیعی گیاهی را دارند که نباید آنها را هورمون گیاهی نامید بلکه واژه صحیحتر برای چنین ترکیباتی که اثراتی نظیر هورمون روی گیاه دارند تنظیم کننده رشد می‌باشد. تنظیم کننده‌های رشد ترکیبات سنتزشده یا هورمونهای گیاهی هستند که فرایندهای فیزیولوژیکی را تغییر می‌دهند.
این مواد با تقلید کردن از هورمونها، تاثیر روی (سنتزشدن) هورمونها و از بین بردن و یا انتقال و یا تغییر دادن محل تاثیر هورمونی، رشد را تنظیم می‌کنند.
می‌توان گفت تمام هورمونها، تنظیم کننده رشد هستند اما تمام تنظیم کننده‌های رشد هورمون نیستند.
بسیاری از هورمونهای گیاهی دارای کاربردهای عملی متعدد و مهمی در کشاورزی و باغبانی هستند.
هورمونهای گیاهی به دو گروه بزرگ تقسیم می‌شوند:
الف) تحریک کننده‌های رشد شامل: اکسینها (Auxin)، جیبرلینها (Giberellin) و سیتوکینینها
ب) بازدارنده‌های رشد (لگاماها) که شامل: اسید آبسیزیکABA یا Abscisic acid و اتیلن می‌باشند.
