دارو رسانی استنشاقی (فرمولاسیون و ویژگی های ذره)
فرمولاسیون/ویژگیهای ذره:
تحریک ایمنی ناشی از واکسنهای میکرو/نانوحامل به عوامل مختلفی مانند ترکیب شیمیایی، اندازه ذره و توزیع اندازه، بار سطحی، آبدوست/آبگریزی، ماهیت و موقعیت پادتنها و/یا داروهای کمکی در داخل حامل و محل استفاده بستگی دارد. ویلا و همکاران همبستگی بین اندازه ذره پلیاکتیک اسید-پلیاتیلن گلیکول(PLA-PEG) و کارایی حمل و نقل مخاطی پادتنتاتانوس توکسید(TT) انکپسولهشده را بررسی کردند. آنها نانوذرات حامل پادتن(NP) را در اندازههای مختلف و به کمک تکنیک تبخیر سطحی حلال آب-روغن/روغن-آب تهیه کردند. نتایج آنها نشان دادند که کارآمدترین انقتال در مخاط دماغی به کمک ذرات 200 نانومتری حاصل گردیده است. علاوه بر این ذرات 5میکرومتری به افزایش جابجایی TT بدرون خون و غدد لنفاوی کمک کردند. نتایج فوق با مطالعات توماس و همکاران همخوانی دارند؛ آنها تاثیر اندازه ذره بر شدت پاسخ دستگاه ایمنی در نتیجه پادتن سطحی هپاتیت B(HBsAg) که در ریزکرههای PLGA انکپسولهشده بود، را در موشهای آزمایشگاهی بررسی کردند. ذره 5-1 میکرومتری توانست نتایج بهتری را از لحاظ ترسیب در جهاز تنفسی بدست آورد و جذب توسط AM را افزایش داد. HBsAg انکپسوله در ذرات 5 میکرومتری در مقایسه با انکپسوله آن در ذرات دوازده میکرومتری توانست پاسخ شدیدتر دستگاه ایمنی را برانگیزد. با این حال گزارشهای مربوط به همبستهسازی دارویکمکی مبتنی بر اندازه ذره و پاسخ دستگاه ایمنی، همخوانی ندارند. ژیانگ و همکاران عنوان داشتند میتوان ذرات دارای اندازه های متفاوت را بواسطه مکانیسمهای مختلف در محیط زنده درونیسازی کرد. ذرات 200-20نانومتری به عنوان یک ویروس قلمداد میگردند و توسط اندسیتوز گیرنده جذب میگردند و در نتیجه پاسخ سلولمحور را باعث خواهند شد. اما در نقطه مقابل ذرات شبیه به باکتری با اندازه 500 نانومتر تا 5 میکرومتر توسط فاگوسیتوز ویا ماکروپینوسیتوز جذب میگردند و پاسخ بلغمی را باعث خواهند شد.
بخوبی میدانید که لایه مخاطی، غشای سلول M و سلول اپیتلیوم دارای بار منفی هستند.
بنابراین پیادهسازی ذرات بار مثبت از مسیر دماغی باعث ایجاد برهمکنش و مخاط خواهد شد و چسبندگی ذرات به مخاط را باعث خواهد شد. ذرات چسبنده به مخاط میتوانند نرخ خروج واکسن از حفره دماغی را کاهش دهند. افزایش مدت زمان ماندگاری به جذب پادتن کمک میکند. اما در نقطه مقابل نانوذرات اکتیونی برای ماکروفاگهای فاگویتی و سلولهای مونوسیتمانند سمی هستند. در نهایت تعادل پاسخ ایمنی و اثر سمیت مطلوبترین نتیجه است و با دستکاری بار سطح موثر یا دانسیته بار میتوان بدان دست یافت.
داروی کمکی مخاطی: یک داروی کمکی ایمونولوژیکی ، ترکیبی است که پاسخ ایمنی پادتنویژه را افزایش میدهد یا طولانیتر میسازد اما به خودی خود ایمونوژنیک نیست. تا به امروز مشتقات سم باکتری، لیگاندهای TLR، محرکهای ایمنی از نوع غیر TLR و برخی از مولکولهای کوچک مدر نویدبخشترین داروهای کمکی مخاطی بودهاند. در بخشهای بعدی برخی از داروهای کمکی را مرور خواهیم کرد که ایمنی مخاطی را ایجاد میکنند.
سموم باکتری و مشتقات آن.
براساس گزارشها کلرا توکسین(CT) و اEscherichia Coli Hetablbile Entrerotoxin(LT) و جهشها و زیرواحدهای آنها داروهای کمکی خصای هستند که در مخاطر جانوران فعال میباشند. با پیوند زیرواحد B CT(CTB) و LT(LTC) به پادتن و سپس مصرف دماغی میتوان خاصیت داروی کمکی را افزایش داد. به عنوان مثال خاصیت آنتیHA IgA و IgG واکسن متشکل از HA وCTB و/یا LTB و باکتری غیرفعال انفلوانزا به همراه مقدار کمی CT(کمتر از 2 نانوگرم) نسبت به حالت بدون CTB/LTB، تا ده برابر بیتشر میباشد. گرچه انتروتوکسین یک داروکمکی مخاطی موثر است اما از آستانه تحمل انسان بالاتر میباشد. LT نشان داده است که از طریق عصب بویایی مسیر خود و پادتنها را به سمت مغز تغییر میدهد و پس از مصرف دماغی باعث ایجاد تغیرات مورفولوژیکی خواهد شد. CT یا CTBهایی که ممکن است به وبا منجر گردند، نیز برای مصرف انسانی مضر میباشند. تلاشهای کنونی برای حل مشکلات سمیت و حفظ خاصیت کمکی آنها، بدنبال تفکیک فعالیت ADP-ریبوسیلدارکننده از ساختار آن و در نتیجه تولید یک داروی کمکی غیرسمی برای مصرف دروندماغی می باشند.