واکسن ویروس های تخفیف حدت یافته

ویروس‌های زنده تخفیف حدت یافته: زنده است ولی به قدری فعال نیست که بتواند ایجاد بیماری کند. برای تهیه این واکسن‌ها محیط کشت­های مختلفی وجود دارد. در محیط کشت عادی ویروس در مجاور سلول انسانی نقش خود را ایفا می­کند. اگر ویروس­ها را در محیطی که سلول­های غیر انسانی وجود دارد کشت دهیم به تدریج برای تطبیق با شرایط جدید شروع می­کنند و آنتی­ژن­هایشان را بر حسب گیرنده­های جدید سلولی تغییر می­دهند. اگر این کار با زمان کافی دنبال شود ویروس­هایی را خواهیم داشت که نمی­توانند سلول­های انسانی را بیمار کنند.
ویروس­های زنده تخفیف حدت یافته برای تهیه واکسن بهتر از ویروس­های مرده اند؛ به این دلیل که سیستم ایمنی را با تمام ابعاد بیولوژیک و خصوصیاتش آشنا می­کند پس یک پاسخ کامل ایجاد می­کنند. سرخک(measles )، اوریون(mumps )، پولیو از نوع سابین، تب زرد از این نوع می­باشند.بیشتر واکسن های ویروسی از این نوع اند.

اگر از کل باکتری یا ویروس برای تهیه واکسن استفاده کنیم واکسن یونیت است. اگر از اجزای بدن یا محصولاتش برای تهیه واکسن استفاده کنیم واکسن ساب یونیت است. مانند HBS آنتی­ژنی است که بیشتر آنتی­بادی­ها به آن اتصال پیدا می­کنند و با توجه به اینکه آنتی­ژن اصلی در هپاتیت است، لزومی ندارد کل ویروس را برای تهیه واکسن استفاده کنیم.
قبلا مقدار زیادی خون بیماران هپاتیتی را می­گرفتند و این آنتی­ژن را جدا می­کردند که خود این پروسه برای افرادی که واکسن را تهیه می­کردند، خطرناک بود. این روش با تکنیک نوترکیبی(recombinant ) جایگزین شده است. در این روش توالی آنتی­ژن را شناسایی می­کنند و سپس آن را در یک وکتور جاگذاری می­کنند. وکتور می­تواند ویروس باشد در عین حال که خود را تکثیر می­کند، آنتی­ژن را نیز تولید می­کند.

85% افرادی که  این واکسن را دریافت می­کنند، پاسخ حفاظتی در بدنشان ایجاد می­شود و 15% پاسخ خوبی نمی­دهند،یک نظری این است که MHC آن­ها ناتوان در عرضه HBS آنتی­ژن است.

هنوز ویروس­هایی وجود دارند که علیه آن­ها واکسن نداریم مثل سرماخوردگی( این ویروس در کسانی که نقص ایمنی دارند یا در سن بالا یا پائین هستند یکی از علل مرگ و میر می­باشد.)و ایدز
به علت موتاسیون بالای ژن­های ویروس سرماخوردگی، داشتن واکسن موثر امکان ندارد.( مانند ویروس ایدز که حتی در یک نفر هم انواع متفاوتی از آن وجود دارد).ویروس سرماخوردگی هر سال تغییر میکند که برای واکسن از ویروس سال قبل استفاده میکنند که تا حدودی موثر است ولی خیلی موثر نیست.
واکسن باکتری­ها دو دسته اند:

• از خود باکتری‌ها استفاده می­شود (بیشتر کشته شده)unit←

• از اجزا و محصولات و کپسول آن­ها استفاده می­شود (سم کزاز و سم دیفتری)sub-unit←

در باکتری­ها بیشتر از sub-unit استفاده می‌شود، اما از خود باکتری هم استفاده می­شود(استفاده از باکتری زنده کم است). قدیمی ترین واکسن برای باکتری‌ها ب.ث.ژ (BCG )می‌باشد(از مایکوباکتریوم توبرکلوسیز گاوی برای تولید واکسن استفاده مشود. BCG و آبله تنها واکسن هایی هستند از میکروب مشابه حیوانی استفاده میشود.). علت بیماری زایی برخی باکتری‌ها توکسین ترشحی از آن­ها است، مثل دیفتری و کزاز. اگر سم این باکتری­ها خنثی شود دیگر بیماری­زایی نخواهیم داشت. به همین دلیل از سم این باکتری‌ها برای واکسن استفاده می‌شود.
تعدادی از باکتری‌ها برای فرار از پاسخ ایمنی دور خود کپسول پلی ساکاریدی می‌سازند. این کپسول باعث می‌شود که کمپلمان فعال نشود؛ زیرا کمپلمان برای فعال شدن نیاز به اتصال به غشای باکتری دارد و نمیتواند روی کپسول عمل کند.
 باکتریهای دارای کپسول: پنوموکوک، سالمونلا، مننگوکوک، هموفیلوس، آنفولانزا، اشریشیاکلی،کلپسیلا پنومونیه، باکترویید اسفراژیلوس.
اگر از کپسول واکسن ساخته شود، بر علیه آن آنتی­بادی تولید می­شود. آنتی‌بادی به کپسول متصل می‌شود و سپس اجزا کمپلمان به صورت Antibody dependent  فعال می‌شود و در نتیجه بر باکتری غلبه می­شود.