مزایای واکسیناسیون استنشاقی از راه بینی

برای اکثر میکروب ها ،مخاط اولین مانعی است که باید از آن عبور کرد. بنابراین این موضوع تعجب آور نیست که این مخاط مخاطب بسیار ایمن و کامل است.

نشان داده شد که حتی مقادیر کمی از آنتی‌ژن واکنش محافظتی ایجاد می‌کند. این امر به عنوان یک استدلال قابل توجه است، اگر با سویه های بذر واکسن فعلی H1N1 مقابله کند و حجم مرتبط با تولید ویروس در تخم مرغ ها در نظر گرفته شود.

همچنین یک مزیت واضح است که واکسیناسیون بینی باعث القای مخاطی (حفاظت در محل عفونت) و ایمنی سیستمیک می شود.

در مقابل، واکسیناسیون عضلانی در ابتدا باعث پاسخ سیستم ایمنی بدن (تشکیل آنتی بادی) می شود. علاوه بر این، واکسیناسیون داخل بینی ممکن است حفاظت در برابر عفونت در سایر نقاط مخاطی مانند ریه، روده و دستگاه تناسلی را فراهم کند و حفاظت متقابل را در برابر سویه های مختلف از طریق ترشح آنتی بادی های مخاطی فراهم می کند.

 یکی دیگر از مزیت های مهم استنشاق از راه بینی این است که به راحتی قابل دسترسی است.

رها کردن یا استفاده از اسپری درون‌بینی، اگرچه یک عامل مهاجم نیست ولی باعث ناراحتی بیماران می شود.

این موضوع مهم است، زیرا بسیاری از افراد از این روش تزریق به علت هراسی که دارند اجتناب می کنند؛

استنشاق واکسن از راه بینی

مدارک بسیار زیادی وجود دارد که نشان میدهد استنشاق واکسن از راه بینی در موش پاسخ ایمنی موکوزی را در بخش های مختلف تقویت می بخشد. مخصوصا اگر با ادجوانت های مختلفی ترکیب شده باشد.

اگرچه گاهی این موضوع که تمایز قائل شویم بین استنشاق واکسن از راه بینی و یا یک مسیر کانال مانند جهت ورود واکسن به شکل غیر مستقیم به ریه جانوران مشکل است.

واکسیناسیون و تحریک لنفوسیت ها

لنفوسیت‌های پادتن‌ویژه براساس ارتباط پادتن با مولکول‌های کلاس 2 MHC انتخاب می‌گردند و باید سلول‌های CD4+T را فعال سازند یا اینکه با مولکول‌های MHC Class I و برای فعال‌سازی CD8+*. و بدین وسیله پاسخ ایمنی سازگار فعال و تقویت می‌گردد. سلول‌های اپیتلیومی کانال هوا، با واکنش با DCها و لنفوسیت‌های T و B پاسخ دستگاه ایمنی را تنظیم می‌کنند. دو زیردسته اصلی DC های ریوی شناسایی شده‌اند؛ آنها عبارتند از DCهای میلوئیدی(mDC) و DCهای پلاسماسیتوئیدی(pDC). دسته اول مسئولیت شناسایی پادتن‌های خارجی را بعهده دارند و پس از شناسایی با بیان CCR7( گیرنده کموکین و محرک مهاجرت به سمت گره لنفاوی)، بالغ می‌گردند. بلوغ بیشتر در گره لنفاوی mDC با ظهور توانایی موثر شناسایی پادتن با بیان CD80, CD86 و MHCI/II‌نمود می‌یابد و به تحریک سلول‌های CD8+ و CD4+T منجر خواهد شد. اما pDCها پس از تولید IFN-a از خاصیت ضدویروسی بالایی برخوردار هستند. pDCها به گره لنفاوی تخلیه‌کننده مهاجرت می‌کنند و با ترشح اینترفرون‌های نوع Iو IL-12، پاسخ Th1 را راه‌اندازی خواهند کرد.

واکسیناسیون مخاطی

پاسخ امنی داخلی: جهاز تنفسی ساختاری است که دارای شکل فیزیکی پیچیده می‌شود و جریان هوای آشفته در داخل آن باعث می‌گردد تخلیه فیزیکی به خارج‌سازی ذرات رسوب‌کرده، آسانت گردد. ذرات استنشاق شده با اندازه 5-1 میکرومتر در مسیرهای هوایی بزرگ رسوب می‌کنند و به دلیل گرانش در سطح مخاط مسیرهای هوایی گرفتار می‌شوند. 

واکسن ویروس های تخفیف حدت یافته

ویروس‌های زنده تخفیف حدت یافته: زنده است ولی به قدری فعال نیست که بتواند ایجاد بیماری کند. برای تهیه این واکسن‌ها محیط کشت­های مختلفی وجود دارد. در محیط کشت عادی ویروس در مجاور سلول انسانی نقش خود را ایفا می­کند. اگر ویروس­ها را در محیطی که سلول­های غیر انسانی وجود دارد کشت دهیم به تدریج برای تطبیق با شرایط جدید شروع می­کنند و آنتی­ژن­هایشان را بر حسب گیرنده­های جدید سلولی تغییر می­دهند. اگر این کار با زمان کافی دنبال شود ویروس­هایی را خواهیم داشت که نمی­توانند سلول­های انسانی را بیمار کنند.
ویروس­های زنده تخفیف حدت یافته برای تهیه واکسن بهتر از ویروس­های مرده اند؛ به این دلیل که سیستم ایمنی را با تمام ابعاد بیولوژیک و خصوصیاتش آشنا می­کند پس یک پاسخ کامل ایجاد می­کنند. سرخک(measles )، اوریون(mumps )، پولیو از نوع سابین، تب زرد از این نوع می­باشند.بیشتر واکسن های ویروسی از این نوع اند.

اگر از کل باکتری یا ویروس برای تهیه واکسن استفاده کنیم واکسن یونیت است. اگر از اجزای بدن یا محصولاتش برای تهیه واکسن استفاده کنیم واکسن ساب یونیت است. مانند HBS آنتی­ژنی است که بیشتر آنتی­بادی­ها به آن اتصال پیدا می­کنند و با توجه به اینکه آنتی­ژن اصلی در هپاتیت است، لزومی ندارد کل ویروس را برای تهیه واکسن استفاده کنیم.
قبلا مقدار زیادی خون بیماران هپاتیتی را می­گرفتند و این آنتی­ژن را جدا می­کردند که خود این پروسه برای افرادی که واکسن را تهیه می­کردند، خطرناک بود. این روش با تکنیک نوترکیبی(recombinant ) جایگزین شده است. در این روش توالی آنتی­ژن را شناسایی می­کنند و سپس آن را در یک وکتور جاگذاری می­کنند. وکتور می­تواند ویروس باشد در عین حال که خود را تکثیر می­کند، آنتی­ژن را نیز تولید می­کند.

85% افرادی که  این واکسن را دریافت می­کنند، پاسخ حفاظتی در بدنشان ایجاد می­شود و 15% پاسخ خوبی نمی­دهند،یک نظری این است که MHC آن­ها ناتوان در عرضه HBS آنتی­ژن است.

هنوز ویروس­هایی وجود دارند که علیه آن­ها واکسن نداریم مثل سرماخوردگی( این ویروس در کسانی که نقص ایمنی دارند یا در سن بالا یا پائین هستند یکی از علل مرگ و میر می­باشد.)و ایدز
به علت موتاسیون بالای ژن­های ویروس سرماخوردگی، داشتن واکسن موثر امکان ندارد.( مانند ویروس ایدز که حتی در یک نفر هم انواع متفاوتی از آن وجود دارد).ویروس سرماخوردگی هر سال تغییر میکند که برای واکسن از ویروس سال قبل استفاده میکنند که تا حدودی موثر است ولی خیلی موثر نیست.
واکسن باکتری­ها دو دسته اند:

• از خود باکتری‌ها استفاده می­شود (بیشتر کشته شده)unit←

• از اجزا و محصولات و کپسول آن­ها استفاده می­شود (سم کزاز و سم دیفتری)sub-unit←

در باکتری­ها بیشتر از sub-unit استفاده می‌شود، اما از خود باکتری هم استفاده می­شود(استفاده از باکتری زنده کم است). قدیمی ترین واکسن برای باکتری‌ها ب.ث.ژ (BCG )می‌باشد(از مایکوباکتریوم توبرکلوسیز گاوی برای تولید واکسن استفاده مشود. BCG و آبله تنها واکسن هایی هستند از میکروب مشابه حیوانی استفاده میشود.). علت بیماری زایی برخی باکتری‌ها توکسین ترشحی از آن­ها است، مثل دیفتری و کزاز. اگر سم این باکتری­ها خنثی شود دیگر بیماری­زایی نخواهیم داشت. به همین دلیل از سم این باکتری‌ها برای واکسن استفاده می‌شود.
تعدادی از باکتری‌ها برای فرار از پاسخ ایمنی دور خود کپسول پلی ساکاریدی می‌سازند. این کپسول باعث می‌شود که کمپلمان فعال نشود؛ زیرا کمپلمان برای فعال شدن نیاز به اتصال به غشای باکتری دارد و نمیتواند روی کپسول عمل کند.
 باکتریهای دارای کپسول: پنوموکوک، سالمونلا، مننگوکوک، هموفیلوس، آنفولانزا، اشریشیاکلی،کلپسیلا پنومونیه، باکترویید اسفراژیلوس.
اگر از کپسول واکسن ساخته شود، بر علیه آن آنتی­بادی تولید می­شود. آنتی‌بادی به کپسول متصل می‌شود و سپس اجزا کمپلمان به صورت Antibody dependent  فعال می‌شود و در نتیجه بر باکتری غلبه می­شود.