رد پیوند

همه ی اجزا سیستم ایمنی (آنتی‌بادی، کمپلمان و ...) می‌توانند باعث ایجاد مشکل در بحث پیوند شوند.

HLA  که همان MHC می‌باشد که در این بحث از 2 منظر به آن ها نگاه می‌شود:

1  HLA : از دید عفونی به آن نگاه شد. وظیفه  HLA  بلع آنتی‌ژن‌های داخل و خارج سلولی و عرضه آن ها به سلول‌های سیستم ایمنی و در نتیجه ایجاد واکنش دفاعی می‌باشد.

2  major histocompatibility complex (MHC): از این دید به آن‌ها نگاه شد که به عنوان عاملی هستند، که باعث می‌شوند 2 بافت با هم یکی باشند.

مشاهده شد که هر دوی آن ها یکی هستند. (MHC معمولا در  علوم پایه استفاده می‌شود اما در بالین معمولا HLA استفاده می‌شود.)

تاثیر پاتولوژیک HLA ردّ پیوند است و نفش عمده و 99.99% در این مورد را دارد.

علت نقش پاتولوژیک: در افراد مختلف بشر به شدت متفاوت هست. (به دلیل پروتئینی بودن HLA است و پروتئین ها بسیار ایمونوژن هستند.)

HLA کلاس یک: در سطح تمام سلول های هسته دار بدن وجود دارد. قسمت B2-microglobulin پلی مورف نمی‌باشد و بین همه یکسان می‌باشد، اما زنجیره سه تایی (α 1, α 2, α 3) بسیار در بین افراد بشر پلی مورف می‌باشد.

HLA کلاس دو: هر دو زنجیره (α1, α2) و (β1, β2) پلی مورف هستند، اما میزان پلی مورف بودن α1 و α2 بسیار پایین می‌باشد و عمدتا در این زمینه راجع به زنجیره β1, β2 بحث می‌شود.

 تفاوت β 2-microglobulin   با زنجیره β 1, β 2 : β 2-microglobulin   روی کروموزوم 17 کد می‌شود و همه یکسان می‌باشد‌، اما زنجیره B1,B2 روی کروموزوم 6 کد می‌شود و در همه‌ی افراد متفاوت می‌باشد.

چگونگی انجام پیوند مغز استخوان

Mobilization: ابتدا در بین خواهر برادر و سپس در اقوام نزدیک به دنبال فردی که HLA سازگار با فرد گیرنده دارد، می‌گردند واگر فرد مناسبی پیدا نشد، در بانک اهدا کنندگان سلول های بنیادی کشور جست‌وجو می‌کنند (به شکل رایگان).
اگر باز هم در بین دهندگان ایرانی کسی پیدا نشد باید در سامانه BMWD جستجو صورت گیرد. (سامانه بین‌المللی دارای 30 میلیون نفر) بیشترین سازگاری را با کشورهای آمریکا، آلمان و اسرائیل داریم.
پس از این که یک فرد سازگار پیدا کردیم، اگر دهنده ایرانی باشد دو یا سه دوز GCSF (Granulocyte - colony stimulating factor) زیر جلدی تزریق می کنیم. GCSF در مغز استخوان رفته و سلول های بنیادی مغز استخوان را جدا کرده و به خون محیطی می آورد. دهنده حالت هایی شبیه آنفولانزا مثل تب و ... پیدا می‌کند. اگر ما به طور طبیعی یک الی دو درصد سلول بنیادی خون ساز در خون محیطی داریم این فرد 20 الی 30 درصد سلول بنیادی دارد.

پیوند مغز استخوان (پیوند سلول های بنیادی خون ساز)

هر وقت صحبت از پیوند مغز استخوان شد، منظور پیوند سلول های بنیادی خون ساز آن است.

Ø                        افراد نیازمند پیوند:

1.افراد مبتلا به سرطان خون که به شیمی درمانی جواب نمی‌دهند و بعد از مدتی سرطان آن‌ها برگشت پذیر می‌باشد.
مغز استخوان این افراد را با مغز استخوان سالم جایگزین می‌کنند.

2.                        مبتلایان به انواع نقص‌ ایمنی‌ها

üنقص ایمنی ها: مثل کودکان مبتلا به SCID

üافراد مبتلا به IPEX

3.                        بیماران مبتلا به بیماری های خود ایمنی

4.بیماران رده تالاسمی: پیوند در این بیماران باید در سنین پایین صورت بگیرد در غیر اینصورت بالاتر از  10 سالگی ضرر پیوند بیشتر از منفعتش می‌باشد.

عمل جراحی پیوند

انجام عمل پیوند به منظور جایگزین کردن سلول ها و بافت ها یا ارگان هایی می باشد که کارکردشان را از دست داده اند و فرد نیازمند آن بافت یاسلول می باشد.
انواع پیوند(از نظر بالینی):

1)پیوند سلول (مثل پیوند خون/انتقال سلول های بنیادی/انتقال سلول های جزایر لانگرهانس به افرادی که دیابت تیپ 1 دارند/پیوند مغز استخوان که عملا ما پیوند مغزاستخوان نداریم بلکه سلول های بنیادی خون ساز را از مغز استخوان به طریقی که درادامه گفته می­شود جدا کرده و به بیمار تزریق میکنیم)←این نوع پیوند در واقع بین سلول هاییست که هیچ ارتباطی با هم ندارند و ما در فاز مایع این سلول ها را تزریق میکنیم.

2)پیوند بافت(مثل پیوند استخوان درافراد، به علت تروما یا مسایل مادرزادی/پیوند پوست(معمولا در موارد سوختگی)/قرنیه/پیوند دریچی قلب یا عروق/پیوند غضروف که بیشتر در رابطه با گوش و زانو و مفاصل است)
3)پیوند ارگان(پیوند کلیه/کبد/قلب/روده/ریه)← این نوع پیوند .با نام solid organ شناخته می­شود.
انواع پیوندها از نظر ایمونولوژیک (در کل graft به معنای پیوند است):

1)autograft  :پیوند از خود به خود(برای مثال در افرادی که دچار سوختگی شده اند ومناطق درمعرض دید بدنش از بین رفته است، بخشی از پوست شانه یا پشت ران را برمیدارند و به صورت یا منطقه ای که درمعرض دید قرار دارد میزنند/در افراد سرطانی هم همینگونه است به طوریکه سلول های بنیادی فرد را گرفته و بعد ازشیمی درمانی و درمان و از بین بردن مغز استخوان به خود فرد تزریق میکنند)

2) isograft: انتقال بافت یا سلول یا ارگان بین دو فرد که از نظر ژنتیکی کاملا مشابه یکدیگر می باشند مثل دوقلو های همسان(در انسانها کاربرد زیادی ندارد بیشتر در ازامیشگاه برای تولید موش های همسان مورد استفاده قرار میگیرد)

3)allograft: انتقال بین افراد یک گونه (میمون به میمون ,خوک به خوک ...) ولی از نظر ژنتیکی باهم متفاوند.

4) xenograft: انتقال و پیوند بین دو گونه(پیوند از یک گونه ی موش به گونه ای دیگر، پیوند بین خوک به میمون) چیزی که در بالین مطرح است انتقال از حیوانات علی الخصوص خوک به انسان می باشد که در مقیاس صنعتی یکسری از ارگانها را در حیوان ایجاد کرده و به انسان منتقل کنیم.
در ایران بیشترین و مهم ترین پیوند مربوط به پیوند کلیه می باشد؛ هنگامی که کلیه کارکرد خود را از دست میدهد نیاز به پیوند کلیه بوجود می اید که ازمیزان فیلتراسیون به این مشکل پی برده می شود : هنگامی که  فیلتراسیون زیر 20 میلی لیتردر دقیقه شود فرد نیاز به دیالیز پیدا میکند و یا دچار اورمی می شودکه علایمی مانند پوست کاهی رنگ، تهوع، استفراغ و ورم و تنفس اورمیک را دارا می باشند و باید دیالیز شوند و زمانی که فرد به این مرحله می رسد پبوند کلیه باید انجام شود که دربعضی کشورهای پیشرفته برای انجام آن یکسری سازگاری هایی بین بافت ها انجام می­دهیم اما در کشور ایران تنها پیش شرط برای پیوند کلیه سازگاری گروه خونی می باشد پس فردی با گروه خونی o میتواند به همه کلیه دهد.

دهندگان کلیه:(source)

1)زنده هستند←خودش دو نوع دارد←1)خویشاوند(به علت تشابه  ژنتیکی بهتر است)

 2)غیرخویشاوند(خرید و فروش اعضا) که در خارج از کشور به حالت خرید و فروش نمی­باشد و صرفا مثل یک چرخه می باشد.
2)مرده هستند←خودش دو نوع دارد←1)فرد دچار مرگ مغزی شده(ارگان ها سالم میباشد اما مغز کارکرد خود را ازدست داده است)

                                          ←2)فرد دچار سکته ی قلبی شده( درایران این نوع دهنده را نداریم)

در ایران از افراد سکته ی قلبی استفاده نمیشود چرا که اگر این افراد دچار سکته ی قلبی شدند و با احیا قلبشان دوباره کار نکرد بلافاصله از این ارگان ها استفاده میکنند (که ایران از این امکانات بی بهره می باشد)
دقت شوند که هنگام پیوند کلیه دو کلیه ی ناسالم را خارج نمیکنند بلکه کلیه ی جدید در لگن قرار میگیرد و از همام ناحیه به میزنای و آئورت متصل میشود. این بیماران تا اخر عمر باید داروهای ایمونوساپرسور استفاده کنند چرا که حتی اگر در major antigenها سازگاری وجود داشته باشد، ممکن است در minor ها ناسازگاری وجود داشته باشد.