داروهای ضدسرطان

انواع تومور

تومور سرطانی میتواند بدخیم یا خوش خیم باشد.
تفاوت این دو این است که تومور بدخیم برخلاف تومور خوش خیم متاستاز می‌دهد و قسمت های دیگر بدن را هم درگیر می‌کند.
ممکن است تومور بعد از مدتی بدخیم شود‌.
تومور خوش خیم را به راحتی می توان با جراحی برداشت (به شرطی که در محل خطرناکی نباشد) و فقط اثرات موضعی ایجاد می‌کند.
اما تومور بدخیم در صورت عدم درمان میتواند منجر به نابودی کل بدن شود.
روش های متفاوتی برای مقابله با این نوع تومور وجود دارد‌.
در روش جراحی، تومور حجیم برداشته می شود اما تومورهای میکروسکوپی باقی می مانند و میتوانند تقسیم شده و به قسمت های دیگر بدن هم بروند (متاستاز).

داروهای ضد سرطان

تاریخچه
موستاردها به عنوان اولین دسته از ترکیبات ضد سرطان شناخته شدند که در جنگ جهانی اول به عنوان گازهای شیمیایی استفاده شدند. دیده شد که افرادی که به این گازها آلوده شده بودند، یک نوع مهار تشکیل مغز استخوان در آن ها دیده می شود در نتیجه به عنوان ترکیبات سایتوتوکسیک استفاده شدند و پیشنهاد استفاده از این ترکیبات در افراد مبتلا به لوسمی داده شد و مطالعات گسترده‌ای روی این ترکیبات آغاز شد. در ۱۹۴۲ برای اولین بار از این ترکیبات در درمان سرطان استفاده شد که در واقع شروع شیمی‌درمانی سرطان بود.

تایکوپلانین

دارویی است که تمامی اثرات ونکومایسین را دارد و جذب بیشتری هم از آن دارد. بر روی باکتریهای گرممثبت اثر دارد و از باکتری-

های گرممنفی فقط بر روی نایسریا اثر دارد. این دارو به دلیل زنجیره اسیدچربی که دارد، جذب بافتی بسیار بالایی دارد. این دارو با

پروتئینهای پلاسمایی باند میشود و به صورت آهسته آزاد میگردد، بنابراین متابولیسم پایینی دارد. با توجه به شکل دارو میتوان دریافت که یک مولکول خنثی است. )به دلیل وجود یک گروه اسیدی و یک گروه آمینی که مجموع آنها خنثی میشود(

آنتی بیوتیک های گلیکوپپتیدی و پپتیدی

ترکیبات گلیکوپپتیدی:

ترکیبات گلیکوپپتیدی ترکیباتیاند که قند و آمینواسید دارند و می- توانند اثرآنتیبیوتیکی داشته باشند. بدن انسان از طریق تاثیر

ترکیبات پپتیدی کوچک و بزرگ و هورمونها، بر رسپتورها عمل میکند. میکروبها برای دفاع از خود یک سری ترکیبات پپتیدی

ترشح میکنند، که این ترکیبات اثر ضدمیکروبی دارند. گلیکوپپتیدها cross link پلیسیکلیک )چندحلقهای( هستند. این حلقهها باهم

شدهاند و در ساختمان آنها آمینواسیدهای غیرمعمول وجود دارد. مثلا کلروفنیلآلانین در بدن وجود ندارد؛ اما میکروبها میتوانند آن

آمینواسید میسازد درصورتی که این ترکیبات L را بسازند. بدن ما آمینواسید دارند. این ترکیبات گلیکوزیلهاند و قندهای مختلفی D

دارند؛ به خاطر داشتن آمینواسید در آب محلولاند؛ پپتیدها چون گروههای آمیدی و درنتیجه توانایی برقراری پیوند هیدروژنی دارند،

درآب محلول اند و عمدتا هر ترکیبی که پپتید داشته باشد، محلول است. با توجه به نوع پپتید این ترکیبات، میتوان آنها را از لحاظ

اسیدی، قلیایی یا خنثی بودن طبقه بندی کرد. مثلا بعضی از آنها آمینواسیدهای اسیدی، مثل آسپارتیک اسید زیاد دارند و بعضیها

گروههای قلیایی مثل لایزین بیشتر دارند. بعضی هم به تعداد برابر گروه اسیدی یا بازی دارند. این ترکیبات به علت آبدوستبودن،

جذب خوراکی خوبی ندارند.

داروهای گیاهی جهت درمان بیماری های ذهنی مغزی روانی و سیستم قلبی عروقی

غذا دارو: غذاهایی که حکم دارو را دارند

سیستم اعصاب مرکزی

اختلالات شناختی cognitive deficiency

گیاهی که برای درمان این بیماری ها از آن استفاده می کنیم، Ginkgo biloba یا فسیل زنده یا درخت معابد می باشد. این گیاه رشد کمی دارد و در معابد چین کاشته می شود. برگ گیاه قسمت مورد استفاده آن می باشد که دارای دو لب می باشد به همین علت به آن biloba می گوییم. از اختلالات شناختی می توان آلزایمر را نام برد. دلایل اختلالات شناختی حتما مثل آلزایمر ناشناخته نیست و گاهی به علت ضربه مغزی و یا عوامل مشابه آن به وجود می آید.

از این گیاه برای درمان مشکلات تمرکز، افسردگی، نقص حافظه، سرگیجه و وز وز گوش استفاده می شود که این موارد همه باید ناشی از اختلالات عروقی باشند.

ضد افسردگی

تنها داروی ضدافسردگی گیاهی علف چای یا Hypericum perforatum می باشد.

از سرشاخه هوایی گیاه بدین منظور استفاده می شود و مکانیسم آن مثل ضد افسردگی های atypical می باشد یعنی روی هر سه نوروترنسمیتر اپی نفرین و سروتونین و دوپامین اثر می گذارد. مشکل این دارو تداخلات بسیار زیاد آن می باشد

ضد اضطراب

Buspirone تنها داروی شیمیایی است که فقط روی اضطراب اثر می گذارد و داروی kava یا piper methysticum که نیز تنها داروی گیاهی ست که فقط روی اضطراب تاثیر می گذارد که این گیاه

ریزوم گیاه پیپر متیستیکون می باشد. این گیاه ترکیباتی دارد که در طولانی مدت باعث سمیت کبدی می شود. خاصیت خوب کاوا این است که فقط بر روی تحریک پذیری سیستم لیمبیک اثر می کند و فقط بر روی اضطراب اثر می کند.

آنتی ژن D در خون

* دو فنوتیپ unusual در آنتی ژن D : 1) deletion D    2) Rh Null

deletion D : افرادی که در لوکوس ژنتیکی شان E  و C حذف شده و فقط آنتی ژن D را به صورت قوی دارند. و مقدار زیادی آنتی C و آنتی E در فرد وجود دارد.

Rh Null : آنتی ژن Rh را مطلقا در سطح RBC ندارند به دو دلیل : 1) regulatory type :که این افراد ژن ها را در ساختار کروموزوم دارند ولی بخش regulatory ژن را ندارند و ژن بیان نمیشود. آنتی ژن سیستم Rh را فقط در سیتوپلاسم دارند ولی در سطح قرار نمیگیرد.    2) Amorph type :که در اینجا ژن E و D و C حذف شده و نمی­تواند اصلا آنتی ژن تولید کند که به سطح سلول بیاید.

* در سیستم Rh آنتی بادی ها در کلاس IgG هستند و در دمای 37 درجه و فاز anti human glubolin واکنش می­دهند. (در دمای اتاق عمل نمی­کنند) و کمپلمان را fix نمی­کنند و باعث بروز HTR (Hemolytic Transfusion Reaction) و HDN (Hemolytic Disease of the Newborn) می­شوند.RBC ایمیون هستند یعنی متعاقب در معرض قرار گرفتن با آنتی ژن در انتقال خون یا حاملگی بروز میکنند و به طور طبیعی تولید نمیشوند.از نظر بالینی در حالت عادی مشکلی ایجاد نمیکنند ولی در حاملگی خطرناک است به طور مثال اگر به خانمی در سن باروری (با خون Rh منفی) خون Rh مثبت تزریق کنیم ، باعث بروز واکنش HDN می­شود.

Rh باید تعیین شود که D+ (از طریق anti D )است یا D weak + .(از طریق 3 فازی که قبلا ذکر شد.)

از نظر شدت واکنش بین Ag و Ab گروه خونی چند درجه وجود دارد:negative،+1،+2،+3،+4،همولیز.که به صورت چشمی ،زیر میکروسکوپ یا زیر نور دیده میشود.

Isotype class switching چیست؟

یعنی منطقه ی متغیر آنتی بادی، ثابت می‌ماند و فقط ناحیه ی ثابت زنجیره‌ی سنگین عوض می‌شود.

ناحیه ثابت زنجیره سبک در class switching عوض نمی‌شود بلکه فقط ناحیه ی ثابت زنجیره ی سنگین عوض می‌شود.

سایتوکاین تعیین می‌کنند class switching اتفاق بیفتد. سایتوکاین های مختلف باعث می‌شوند که کلاس های مختلف و آنتی بادی تولید شود.

این سایتوکاین ها را  TFH ها تولید می‌کنند چون در مراکز زایا (فولیکول ها) اتفاق می افتد.

پس عامل ایجاد class switching، سایتوکاین ها هستند. سایتوکاین ها باعث می‌شوند که کلاس آنتی بادی ها عوض شود.

سایتوکاین های مختلف کارهای مختلفی می‌کنند.

اینترفرون گاما باعث class switching به سمت IgG می شود. یعنی IgM به IgG تبدیل می‌شود.

اینترلوکین 4 باعث class switch به سمت IgE می‌شود.

TGF بتا و دیگر سایتوکاین ها باعث class switching به سمت IgA می‌شوند.

پس عامل محوری در این مسئله سایتوکاین است که توسط T-cell تولید شده است که میان‌کنش CD40L و CD40 باعث تولید سایتوکاین مورد نظر می‌شود.

واکنش آنتی ژن و آنتی بادی

آنتی ژن: ماده ای است که بصورت اختصاصی توسط سیستم ایمنی اکتسابی یا adaptive شناسایی می شود.(توسط  T cell receptor  یا  B cell receptor )

به آنتی ژنی که سبب تحریک سیستم ایمنی شود، ایمونوژن گفته می شود.
به عبارت دیگر، یک سری ازمولکول های کوچک انتی ژن می­باشند اما ممکن است خود به تنهایی ایمونوژن نباشند. یعنی چون T cell receptor

وB cell receptor انها را شناسایی می­کند، انتی ژن محسوب می­گردند اما برای اینکه ایمونوژن نیز محسوب شود، باید یک سری ویژگی دیگر نیز داشته باشد برای مثال اندازه ای ان بزرگتر شود یا... تا سیستم ایمنی علیه آن تحریک شود .

داروهای ضد ویروس

ویروس­ها به عنوان انگل­های داخل سلول به سلول میزبان وارد می­شوند و دارای هسته­ی نوکلئیک اسیدی هستند که این هسته یا از جنس DNA یا از جنس RNA است و از لحاظ مواد لازم از نظر بیوشیمیایی و انرژی برای تکثیر خود به سلول میزبان وابسته هستند؛ به عبارتی این امکانات را در اختیار ندارند و از سلول میزبان می­گیرند. (از سیستم بیوشیمیایی سلول میزبان استفاده می­کنند.) پس از تکثیر به شکل سلول کامل درآمده و از سلول میزبان خارج می­شوند و سلول­های دیگر را آلوده می­کنند.

نکته: ویروس­ها یک نوع اسید نوکلئیک دارند که یا از جنس DNA یا از جنس RNA است.

*ویروس­ها با انگل­هایی مثل کلامیدیا (که هم DNA و هم RNA دارند) و ریکتزیاها ( که خودشان سیستم تولید انرژی دارند و می­توانند پروتئین­سازی کنند) متفاوت هستند.

*مهمترین دسته­بندی ویروس­ها براساس اسید نوکلئیک آنهاست:                            

 RNA ویروس ها مثل Retrovirus و Reovirus  DNA ویروس ها مثل Herpes virus, Papovirus, Adenovirus و poxvirus ها

  بیماری­های RNA ویروس­ها: فلج اطفال، سرماخوردگی، پنومونی، بیماری­های سیستم گوارشی، آنفولانزا، هپاتیت (بعضی هپاتیت­ها در دسته­ی RNA  ویروس­ها و بعضی دیگر در دسته DNA ویروس­ها هستند)، تب زرد، سرخک و سرخجه، اوریون و ...

بیماری­های DNA ویروس­ها: smallpox، هپاتیت، بعضی سرماخوردگی­ها و آنسفالیت

ویروس واکسینیا در دسته­ی DNA ویروس­ها با

اندازه­ی nm250  ایجاد آبله (smallpox)

Rotavirus در دسته­ی RNA ویروس­ها(RNA -) با اندازه nm 70  عامل برخی اسهال­ها که از راه خوراکی می­توانند وارد شوند.

 

 

 

عامل فلج اطفال هم جزء RNA ویروس­هاست و جزء ویروس­های کوچک مثل Rotavirus هاست ولی جزء RNA⁺ هاست.

عامل هپاتیت A جزء RNA ویروس­های کوچک و جزء RNA⁺ هاست.

از ویروس­های معروف در دسته­ی DNA ویروس­ها:

-         (Hepatitis B Virus) HBV

-         (Varicella zoster virus) VZV

-         CMV (Cytomegalovirus)

-         Herpes

-         EBV (Epstein-Barr Virus)

-         Adenovirus

-         Papillomavirus

اندازه ویروس­ها از nm 250-25 است که بعضی­ها مثل پولیو ویروس­ها جزء ویروس­های کوچک و برخی دیگر مثل هرپس ویروس­ها جزء ویروس­های بزرگتر هستند.

(HIV جزء ویروس­های متوسط است)

مورفولوژی ویروس ها:

معمولاً غشایی لیپیدی دارند که این قسمت گلیکوپروتئین هایی برای شناسایی محیط دارد. مثلاً در مورد HIV، gp120 و gp+1 وجود دارد که مسئول شناسایی است. در آنفولانزا انواع دیگری از گلیکوپروتئین ها وجود دارد. قسمت پروتئینی­ای به نام کپسید وجود دارد که ژنوم را در بر میگیرد و این کپسید در برخی  موارد تقارن خاصی ایجاد می­کند. در صورت ورود ویروس به میزبان، ژنوم آنها وارد می شود و کپسید غشا وارد نمی شود و از بین می رود.

( ورود ژنوم به هسته یا سیتوپلاسم میزبان)

نکته: گلیکوپروتئین های موجود در غشای لیپیدی برای شناسایی محیط Spike نام دارند.

پروتئینی که از ویروس ها منتشر می شود معمولاً به شکل یک پلی­پروتئین است. ( مثلاً در مورد HIV) و این یعنی پروتئین­ها به شکل مجزا ایجاد نمی­شوند. مثلاً در مورد Poliovirus که RNA ویروس است از روی RNA، پلی‌پروتئین تولید می­شود که انتهای آن پروتئاز قرار دارد. سپس پروتئاز folding خاصی پیدا می­کند و خود را از پلی پروتئین جدا می­کند و سپس این پروتئاز پروتئین­های دیگر را از قسمت پلی­پروتئین جدا می­کند. در واقع ترتیب قرارگیری این پروتئین­هایی که قرار است بعداً از پلی­پروتئین جدا شوند به گونه­ای است که آنهایی که قرار است سریع­تر توسط ویروس استفاده شوند و عملکردی هستند، جلوتر قرار ­گیرند و سریع­تر جدا میشوند و آنهایی که قرار است دیرتر استفاده شوند و ساختاری هستند، عقب­تر در ساختار پلی­پروتئین قرار می­گیرند. (جلو و عقب­تر منظور جلو و عقب بودن نسبت به مکان قرارگیری پروتئاز واقع در پلی‌پروتئین است)

بدیهی است چنانچه پروتئاز از ساختار پلی­پروتئین جدا نشود، نمی­تواند قسمت­های دیگر را جدا کند و در نتیجه بلوغ ویروس رخ نخواهد داد. از این رو داروهای مهارکننده پروتئاز به همین منظور وجود دارند.

پلی پروتئین ها به منظور اشغال فضای کمتر روی ژنوم، ­ایجاد می­شوند. هم چنین قسمت هایی روی ژنوم که از روی encoding ها صورت می­گیرد به شکل حلقوی هستند و با هم overlap دارند اشغال فضای کمتر

به طور مثال قسمتی  از ژنوم که پروتئاز را تولید می­کند با قسمتی از ژنوم که پروتئین دیگری تولید می­کند با هم overlap (همپوشانی) دارند.

اگر دقیق­تر بنگریم می­بینیم DNA ویروس­ها و RNA ویروس­ها تقسیمات دیگری داخل خود دارند یعنی DNA ویروس­ها را می­توان بر حسب این که تک رشته ای اند یا دو رشته ای و غشای لیپیدی دارند یا نه، و هم‌چنین بر حسب تقارن کپسید(مکعبی یا بی شکل)طبقه بندی کرد.

مثلاً هرپس ویروس، DNA ویروس تک رشته­ای

 با تقارن مکعبی دارای غشا است و هپاتیت

B کپسید بی­شکل دارد.

RNA ویروس می­تواند رشته + یا – باشد. در + ها بلافاصله مرحله­ی translation رخ می­دهد. در – ها این حالت پیش نمی­آید.

*ویروس­ها به روش­های مختلفی وارد سلول میزبان می­شوند ولی در همه­ی این روش­ها ابتدا باید اتصال به سلول وجود داشته باشد (به عبارتی از طریق برخی گلیکوپروتئین­ها باید غشای میزبان را شناسایی کنند) سپس نفوذ کرده و روند uncoating در سلول میزبان رخ می­دهد، اسیدهای نوکلئیک آزاد شده رونویسی می­شوند و پروتئین های جدید ایجاد می­شوند و ویروس­ها شکل می­گیرد و می­تواند از سلول میزبان خارج شود.

کلروکین

کلروکین دارای ساختار 4-آمینو کینولئین است. به صورت نمک فسفات استفاده می شود. مهم ترین داروی ضد مالاریا است.
متابولیسم آن منجر به تولید متابولیتی می‌شود که ناشی از هیدروکسیلاسیون انتهایی در آن است.
این متابولیت active metabolite است که داروی هیدروکسی کلروکین است. این دارو در آرتریت روماتوئید استفاده می‌شود.

گروه های اتیل کلروکین برای ایجاد اثر لازم نیستند.
اگر زنجیره جانبی را به موقعیت 8 جا به جا کنیم همچنان دارای اثرات دارویی هستند که 8-آمینو کینولئین ها را می سازند که پریماکین از آن دسته است.