انواع آنتی ژن

چند نوع آنتی‌ژن، از لحاظ گروه‌های سازنده وجود دارد؛ پروتئینی، لیپیدی، نوکلئیک اسیدی و قندی.

T cell ها آنتی ژن های پپتیدی را می­شناسد.

1) آنتی ژن وابسته به تیموس: آنتی ژن باید پروتئینی باشد.

یعنی B cell بعدا برای پاسخ دهی به آنتی ژن به T cell نیاز دارد. (T cell به آنتی‌ژن‌های پروتئینی پاسخ می‌دهد.)

B cell ها به انواع آنتی ژن ها پاسخ می دهند اما برای Isotype switching و خاطره و Affinity maturation آنتی ژن باید پروتئینی باشد.

آنتی ژن های وابسته به تیموس Polyclonal activation ندارند.

آنتی ژن غیر پروتینی سلول خاطره نمی­دهد. سلول B زمانی memory می­دهد که کنارش T cell باشد (پس یعنی باید آنتی‌ژن پروتئینی باشد.)

ü      هر آنتی ژنی که توسط هم سلول های B و هم T شناسایی شود و باعث ایجاد خاطره شود وابسته به تیموس است.

v     برای تهیه واکسن های غیرپروتئینی از کانژوکیشن کردن آن با پروتئین استفاده می شود. (برای اثر بخشی بهتر آن)

Thymus-dependent ها بیشتر پروتئین‌های محلول اند.

Polyclonal activation ها باعث فعال شدن T independent می‌شوند. (مثل کپسول در باکتری)

انواع لنفوسیت B

A) فولیکولار که وارد فولیکول‌های گره‌های لنفاوی می شوند. (بیش ترین و مهم‌ترین)

B) در marginal zone طحال قرار می‌گیرند.
C) B1-B cell که تنوع کمتری دارند.

*مغز استخوان که محل تولید لنفوسیت های B است که  تکامل و بلوغ تا مرحله ی IMmature در آنجا صورت می گیرد. محل final maturation در طحال صورت می گیرد که پس از آن، لنفوسیت ها بین غدد لنفاوی مثل کشاله ران پخش می شود.

فرضیه کلونال: هر کلنی B cell مخصوص شناسایی یک نوع آنتی‌ژن است. با توجه به این فرضیه در بدن انسان 10⁷ نوع کلون B cell داریم  که 10⁷ نوع آنتی‌ژن را می‌شناسند.

*تعیین کننده نوع B cell گیرنده های آنتی ژنی یا BCR یا آنتی بادی سطح سلول هستند.

ایجاد گیرنده های اختصاصی آنتی‌ژن در مراکز لنفاوی زایا چه B cell و T cell مستقل از آنتی‌ژن است یعنی در هر صورت گیرنده در حال تولید شدن است.

پس تکامل گیرنده های لنفوسیت B در مغز استخوان مستقل از  آنتی‌ژن است. اما برای فعال شدن و تکثیر وابسته به آنتی‌ژن است.

فاز های پاسخ ایمنی پس از بالغ شدن سلول های B و برخوردشان با آنتی‌ژن:

1)شناسایی    2)فعال شدن    3)تکثیر   4)تمایز(شکل تمایز یافته لنفوسیت B پلاسما سل است)

Affinity maturation: آنتی بادی هایی که در ابتدا تولید می شوند Affinity شان نسبت به آنتی‌ژن کمتر از آنتی بادی هایی است در در فاز نهایی تولید می شوند؛ یعنی هر چه پاسخ ایمنی بیشتر پیش می رود، تمایل آنتی بادی نسبت به آنتی ژن بیشتر می‌شود. (بیشتر می‌چسبد!)

Class switching: اولین آنتی بادی‌ای که در مقابل یک عفونت تولید می شود، از نوع IgM است. در فاز‌های بعدی IgM، IgG، IgE و . . هم داریم.

نکته: ترشح آنتی بادی پس از تولید پلاسما سل، affinity maturation و class switching همگی وابسته به آنتی ژن هستند و در سلول‌هایB  بالغ اتفاق می افتد.

از آنجایی که 10⁷ نوع گیرنده آنتی‌ژنی وجود دارد، تبعیت تولید این تعداد از گیرنده‌ها از نظریه‌ی یک ژن یک زنجیره پلی‌پپتیدی ناممکن است.

ژن های گیرنده آنتی ژنی به صورت چندین قطعه وجود دارد که این قطعات ژنی به صورت تصادفی بُر می‌خورند و باعث ایجاد حالت های مختلف و در نتیجه باعث ایجاد انواع گوناگونی از آنتی ژن‌ها می شود.

آنتی بادی 4 زنجیره دارد:2 سنگین،2 سبک

ژن های زنجیره ی سنگین روی کروموزوم 14 هستند. زنجیره سبک یا به صورت کاپا است و یا به صورت لاندا؛ که ژن کاپا روی کروموزوم 2 و ژن لاندا روی کروموزوم 22 قرار دارد.

چندین قطعه ی ژنی وجود دارد(قطعات ژنی V,D,J,C) و قطعات V,DوJ به صورت تصادفی بُر می خورند و انواع مختلفی از حالت های ژنی را ایجاد می کنند و بخش متغیر آنتی ژن ها را سبب می شود ولی قطعه ی C باعث ایجاد بخش ثابت آنتی ژن می شود.

قطعات ژنی D فقط برای تولید زنجیره سنگین آنتی بادی استفاده می شود که 23 نوع است. پس تنوع زنجیره سنگین نسبت به سبک بیشتر است.

در ابتدا توالی ثابت ژنی وجود دارد و همه‌ی ژن‌ها در جایگاه خود قرار دارند که در همه‌ی سلول‌ها به یک شکل است.

پدیده اپی ژنتیک: در همه سلول ها تمامی ژن ها حضور داشته اما بیان آن‌ها در سلول های مختلف متفاوت می‌باشد. بر طبق آن در  B cells نواحی لوکوس ژنی برای تولید گیرنده‌های متعدد در دسترس یکی سری آنزیم‌ها قرار گیرند.

آنزیم های recombination activating gene(RAG): این آنزیم ها باعث شده قسمت های V،D،J  تصادفی کنار هم قرار گیرند.

*برای تولید BCR بازآرایی ژنی همیشه از زنجیره سنگین آغاز می شود و سپس بازآرایی زنجیره سبک انجام می گیرد و در کنار هم قرار می گیرند و آنتی بادی شکل می گیرد و پس از آن به سطح سلول می رود.

پس از اینکه قطعات ژنی در کنار یکدیگر قرار گرفتند،رونویسی از آن انجام می شود. و RNAاولیه تولید می‌شود. و بعد از یک RNA processing سبب می‌شود که قطعات ژنی V, D, J در کنار قطعه C قرار گیرند. و پس از آن ترجمه انجام می‌گیرد.

در B cell در حال تکامل(immature=)  تنها IgM را در سطح خود دارد.

در B cell بالغ (mature=) قبل از برخورد دو نوع IgM و IgD را دارد.

اولین ژنی که در ناحیه ثابت باید rearrangement کندCµ (مربوط به IgM) است.

در بین قطعات V,Dو J جایگاه شناسایی آنزیم RAG وجود دارد.جایگاه شناسایی RAG دارای قسمت های نونامر(9 نوکلئوتیدی) و هپتامر(7 نوکلئوتیدی) است.

قانون 12-23: قطعاتی می‌توانند به هم متصل شوند که یک طرف 12 و طرف دیگر 23 نوکلؤتید فاصله باشد. ابتدا D به J و سپس D-J به V وصل می‌شوند. (چون که D و V هر دو 12 نوکلئوتید در کنارشان قرار دارد، امکان اتصال این دو در ابتدا وجود ندارد.)

*D در قطعه ژنی زنجیره سبک نیست و این قانون خود به خود رعایت می‌شود.

تکامل لنفوسیت‌ های B و پاسخ ایمنی هومورال

سیستم ایمنی به طورکلی، وظیفه‌ی دفاع علیه عفونت‌ها را بر عهده دارد که برای مبارزه با عفونت های خارج سلولی عمدتا سیستم ایمنی هومورال و سلول های B و برای مبارزه با عفونت های داخل سلولی، سلول های T ایفای نقش می کنند. آنتی بادی‌ها در پاسخ ایمنی هومورال مهم ترین محصول هستند. اگر B cell ها در بدن دچار مشکل شوند یا آنتی بادی کمی تولید شود فرد با عفونت های مکرر مواجه خواهد شد.

سلول های B در دوران جنینی در کیسه زرد تولید می شوند و تمایز آن ها در کبد صورت می گیرد. پس از تولد سلول های B، توسط سلول های بنیادی مغز استخوان تولید می شوند. بعد از آن وارد طحال شده و در طحال بالغ می گردند. سپس وارد گره‌های لنفاوی می شوند. (در بدن پخش می شوند) گره‌های لنفاوی شامل 2 قسمت B cell zone و T cell zone می باشد و B cell ها به مناطقی از B cell zone که فولیکول ها در آن هستند، وارد می شوند.

*وقتی آنتی‌ژن وارد بدن شود، این سلول ها بالغ هستند و وارد گره‌های لنفاوی ثانویه می‌شوند.^[1]

مراکز گره‌های لنفاوی زایا محل تکامل لنفوسیت هاست که طحال مربوط به محل تکامل T cell و مغز استخوان مربوط به محل تکامل B cell است و این سلول ها پس از بالغ شدن وارد اندام های لنفاوی می شوند و در آن جا آنتی‌ژن ها را شناسایی کرده و واکنش می دهند.

پس از برخورد لنفوسیت B با آنتی ژن طیف وسیعی از انواع آنتی بادی های مختلف ایجاد می شود که بعدا این آنتی بادی ها می توانند به وسیله فرآیندی به نام isotype switching نوع خود را تغییر بدهند.

*از مهمترین ویژگی‌های سیستم ایمنی ساخت سلول های خاطره است که اساس واکسن سازی است. پس  واکسن سازی در حیطه ایمنی هومورال و B cells قرار دارد.

منشا سلول‌های خونی سلول بنیادی خون ساز (hematopoietic stem cell HSC) می باشد که تحت تاثیر محیطی که در آن قرار دارد به رده های مختلف سلولی تمایز می یابد؛ از جمله به رده میلوییدی شامل ماکروفاژ ها،دندریتیک سل ها،نوتروفیل ها و بازوفیل ها تبدیل می شود. یا به رده لنفوییدی شامل NK cell ،لنفوسیت های B و T تمایز می یابد.NK cell)ها را جزء ایمنی ذاتی طبقه بندی می کنند.) تفاوت NK cell با لنفوسیت: همان لنفوسیت T است که TCR ندارد.

(Common lymphoid progenitor) CLP پیش ساز لنفوییدی مشترک که جد همه لنفوسیت هاست.  CLPها تحت تاثیر محیط، فاکتور هایی را داخل خودشان تولید می کنند،که آن ها را به B cell شدن تمایز می دهد یا به عبارتی متعهد می شود. اولین سلول ایجاد شده pro-B cell است.

[1] بسیاری از سلول‌ها، اندام‌ها و بافت‌های سیستم ایمنی در سرتاسر بدن وجود دارند. آن‌ها را از لحاظ عملکرد می‌توان به دو گروه عمده طبقه‌بندی نمود. اندام‌های لنفاوی اولیـه کـه ریـز محیط مناسبی را برای شکل‌گیری و بلوغ لنفوسیت‌ها فراهم می‌کننـد و انـدام هـای لنفـاوی ثانویه که آنتی ژن‌ها را معمولاً در بافت‌های مجـاور یـا فضـاهای عروقـی بـه دام انداختـه و محل‌هایی هستند که در آنجا لنفوسیت‌های بالغ به صورت کارآمـدی بـا آنتـی ژن واکـنش می‌دهند. عروق خونی و لنفاوی، این اعضا را به هم مرتبط می‌سازند . ( ایمونولوژیکوبای)

چند نوع سم مختلف باکتریایی

Alfa toxin : نوعی سم قارچی و متابولیت ثانویه می باشد (mycotoxin) و در پسته های کپک زده یافت می شود و می تواند برای کبد مضر

باشد و حتی منجر به سرطان شود.

کپک تولید کنندهی این سم Aspergillus flavus است که کپکی سیاه رنگ است و پسته و دانه های روغنی را آلوده می کند.

 :Patulinاین سم نیز یک متابولیت ثانویه است و در ابتدا گمان بر این میبردند که نوعی آنتیبیوتیک است اما در پژوهش های بعدی متوجه

شدند که نوعی سم است که از پنی سیلیوم ترشح می شود که در آب سیب صنعتی یافت میشود و نباید بیش تر از 50 ppm از آن وجود داشته باشد.

 

سولفونامید ها: این مواد با یک روند رقابتی سمیت خود را نشان می دهند و یک مکانیسم رقابتی با پاراآمینو بنزوئیک اسید (PABA) دارند، که بخشی)قسمت وسط آن( از مولکول اسید فولیک )ماده ی حیاتی برای بقای سلول) است.

سولفونامید ها ساختاری مشابه با PABA دارند و میکروب اشتباها از آن استفاده کرده و نهایتا اسید فولیک کاذب بدست می آید.

: Co-trimoxazole نوعی آنتی بیوتیک است که از Sulfamethoxazole و trimethoprim تهیه شده است.

عمل Trimethoprim : یک سولفانامید نیست اما عملی مشابه آنها دارد، به این صورت که از تشکیل شکل فعال اسید فولیک جلوگیری می‌کند.) تاثیرآن روی آنزیم دی هیدروژن فولیک ردکتازاست(

لطفا برای بهتر شدن شرایط داروسازی کشور و بهبود سلامت عمومی ایران در نظر سنجی زیر شرکت کنید.

کلیک کنید

تفاوت یوکاریوت ها و پروکاریوت ها

تفاوت یوکاریوت ها  و پروکاریوت ها عمدتا به ساختار هسته برمی گردد.

پرو: اولیه       یو:واقعی      کاریوم :هسته

یوکاریوت ها هسته ی سازمان یافته و مجزا از سیتوپلاسم دارند اما باکتری ها چیزی مشخصا به اسم هسته ندارند بلکه نوکلئوئید

(شبه هسته ) دارند که توسط غشا، سیتوپلاسم از هسته جدا نشده.

اندامک های سلولی در یوکاریوت ها توسعه یافته اند  اما پروکاریوت ها اندامک ندارند.

پویایی رشته های اسکلت سلولی

اسکلت سلولی ساختاری پویا دارد؛ یعنی زیرواحد های پروتئینی می توانند به آن افزوده یا از آن کاسته شوند.

 

 

بیشترین پویایی در ریز رشته ها و ریزلوله چه ها دیده می شود: هر رشته ی منفرد آن ها مرتبا کوتاه و بلند می شود. به عبارت دیگر ریزرشته ها و ریز لوله چه ها پلیمر های تعدلی نیستند؛ یعنی مونومر های آن ها در سلول در تعادل با پلیمر هایشان نیستند.

 این پویایی می تواند به صورت دو پدیده بروز کند : ناپایداری پویا و راه رفتن پیوسته

 

 

اسکلت سلولی

سیتوپلاسم سلول های یوکاریوتی شبکه ای در هم تنیده ای از پروتئین های رشته ای دارد که سازمان دهی و پشتیبانی ساختاری سلول را فراهم کرده و شکل آن را تعیین می کند. به علاوه موقعیت و حرکت اندامک ها و اجزای سلول و کروموزوم ها وابسته به اسکلت سلولی است. تغییر شکل سلول و حرکت آن نیز به کمک اسکلت سلولی صورت می گیرد.

پروتئین های ساختاری اصلی اسکلت سلولی ریزلوله چه ها (میکروتوپول ها) ، ریز رشته ها (میکروفیلامان ها)  و رشته های حد واسط هستند. هر سه ی این پلیمر هایی از زیرواحد های پروتئینی اند.

ریزرشته ها یا رشته های اکتین پلیمر هایی مارپیچی مارپیچی از پروتئین کروی اکتین هستند.

نقشه ذهنی برای بافت پوششی

بافت پوششی (اپی تلیوم)

لطفا برای بهتر شدن شرایط داروسازی کشور و بهبود سلامت عمومی ایران در نظر سنجی زیر شرکت کنید.

کلیک کنید

بافت پوششی یا اپیتلیوم بافتی است که از سلول‌های چندضلعی اجتماع یافته‌ای تشکیل شده‌است که پوشش سلولی سطوح خارجی و داخلی بدن از جمله پوست، دیوارهٔ رگ‌ها و حفره‌های کوچک را می‌پوشاند. 

بسیاری از غدد نیز از بافت پوششی تشکیل شده‌اند. این بافت در بالای بافت همبند قرار گرفته‌است و این دولایه توسط غشای پایه از هم جدا می‌شوند. در زبان یونانی، اپی، به معنای روی یا بالای و تلی به معنای بافت می‌باشد.

 بافت‌های پوششی دارای رگ‌های خونی در اطراف خود نمی‌باشند و بنابراین از طریق نفوذ غذا از بافت‌های زیرین همبند، تغذیه می‌کنند. بافت‌های پوششی می‌توانند به صورت خوشه‌ای از سلول‌ها موجود باشند و به عنوان غدد درون‌ریز و غدد برون‌ریز عمل کنند. غذذ درون‌ریز و برون ریز به شدت با رگهای خونی احاطه شده‌اند و از طریق آن تغذیه می‌کنند. 

در انسان بافت پوششی به عنوان یکی از ۴ بافت پایه به‌شمار می‌آید. ۳ بافت دیگر بافت‌های همبند، عضلانی و عصبی هستند. مادهٔ بین سلولی این بافت بسیار اندک است. اتصال بین سلول‌های این بافت به دلیل وجود سلول‌های چسبندگی، درهم‌فرورفتگی‌های غشا و اتصالات بین سلولی بسیار قوی است. 

غشای پایه شبکه‌ای از پروتیین‌های رشته‌ای و پلی ساکاریدهای چسبناک است.

 

 

بافت شناسی

 

بافت شناسی قسمتی از علوم دریافتاست که ساختمان میکروسکوپی ارگانهای مختلف بدن را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. یادگیری جزئیات ساختمانی ارگانها و اعضای مختلف برای فهم فعالیت فیزیولوژیک و تغییرات پاتولوژیک آنها ضروری است بنابراین بافت شناسی علمی مستقل نبوده و مرتبط با سایر شاخه‌های علم پزشکی و یکی از پایه‌های اصلی علوم پایه پزشکی مورد توجه قرار گیرد. بدن جانواران از بافتهای متعددی ساخته شده است که هر کدام وظایف مخصوص به خود را دارند. در زیر به اختصار به هر کدام از آنها اشاره می‌شود.