چگونگی انجام پیوند مغز استخوان

Mobilization: ابتدا در بین خواهر برادر و سپس در اقوام نزدیک به دنبال فردی که HLA سازگار با فرد گیرنده دارد، می‌گردند واگر فرد مناسبی پیدا نشد، در بانک اهدا کنندگان سلول های بنیادی کشور جست‌وجو می‌کنند (به شکل رایگان).
اگر باز هم در بین دهندگان ایرانی کسی پیدا نشد باید در سامانه BMWD جستجو صورت گیرد. (سامانه بین‌المللی دارای 30 میلیون نفر) بیشترین سازگاری را با کشورهای آمریکا، آلمان و اسرائیل داریم.
پس از این که یک فرد سازگار پیدا کردیم، اگر دهنده ایرانی باشد دو یا سه دوز GCSF (Granulocyte - colony stimulating factor) زیر جلدی تزریق می کنیم. GCSF در مغز استخوان رفته و سلول های بنیادی مغز استخوان را جدا کرده و به خون محیطی می آورد. دهنده حالت هایی شبیه آنفولانزا مثل تب و ... پیدا می‌کند. اگر ما به طور طبیعی یک الی دو درصد سلول بنیادی خون ساز در خون محیطی داریم این فرد 20 الی 30 درصد سلول بنیادی دارد.

حلالیت و پدیده توزیع

حلالیت گاز در مایع:

وقتی از حلالیت گاز در مایع صحبت میشود، نمیخواهیم که گاز حل شود، در واقع هدف اصلی پراکندهکردن گاز در مایع است بهصورتی که گاز به شکل گاز باقی بماند و تبدیل به مایع نشود، در این وضعیت بهدنبال interaction قوی بین گاز و مایع نیستیم زیرا برقراری این interaction قوی

باعث تبدیل گاز به مایع میشود و بعد از برداشتن فشار از روی محلول، گازی خارج نمیشود و این مطلوب ما نیست.

در این محلولها مانند آئروسول ها، اسپری ها و دیگر فرآوردههای دارویی استنشاقی و فرآوردههایغیردارویی مانند حشرهکشها و اسپریهای خوشبوکننده، حجم بیشتر متعلق به مایع است و فرمولاسیون نیز مایع میباشد و به علت اعمال فشار، شاید به نوعی گاز درون آن نیز به مایع

تبدیل شده است و مسئله مهم این است که بعد از برداشتن فشار، این مایع به گاز تبدیل شود و مانند یک پروپیلانت و حامل، ماده دارویی را نیز همراه خود خارج کند و به قسمت

هدف، مانند ریه یا پوست و... برساند. در این نوع محلولها گاز در مایع قرار گرفته است و ماهیت خود را حفظ کرده و در این مورد پدیده حلالیت مانند حل شدن شکر در آب - که

شکر به مایع تبدیل میشود- نمیباشد. بنابراین گاز را در مایع پراکنده میکنیم به شرطی که حلالیت گاز در مایع بالا نباشد و فقط پراکندگی آن بالا باشد.

. فشار: که با افزایش فشار حلالیت نیز افزایش پیدا میکند. )رابطه مستقیمبراساس قانون هنری(

2 . دما: که با افزایش دما، حلالیت کاهش مییابد. )رابطه عکس برای مثال در فصل گرما، با نوشیدن آب خنک احساس تازگی بیشتری داریم، زیرا در آب خنکتر با دمای کمتر، اکسیژن بیشتری حل شدهاست. همچنین، برای ماهیان، آب سردتر بهتر است زیرا دارای اکسیژن بیشتری میباشد.

داروهای گیاهی جهت درمان بیماری های ذهنی مغزی روانی و سیستم قلبی عروقی

غذا دارو: غذاهایی که حکم دارو را دارند

سیستم اعصاب مرکزی

اختلالات شناختی cognitive deficiency

گیاهی که برای درمان این بیماری ها از آن استفاده می کنیم، Ginkgo biloba یا فسیل زنده یا درخت معابد می باشد. این گیاه رشد کمی دارد و در معابد چین کاشته می شود. برگ گیاه قسمت مورد استفاده آن می باشد که دارای دو لب می باشد به همین علت به آن biloba می گوییم. از اختلالات شناختی می توان آلزایمر را نام برد. دلایل اختلالات شناختی حتما مثل آلزایمر ناشناخته نیست و گاهی به علت ضربه مغزی و یا عوامل مشابه آن به وجود می آید.

از این گیاه برای درمان مشکلات تمرکز، افسردگی، نقص حافظه، سرگیجه و وز وز گوش استفاده می شود که این موارد همه باید ناشی از اختلالات عروقی باشند.

ضد افسردگی

تنها داروی ضدافسردگی گیاهی علف چای یا Hypericum perforatum می باشد.

از سرشاخه هوایی گیاه بدین منظور استفاده می شود و مکانیسم آن مثل ضد افسردگی های atypical می باشد یعنی روی هر سه نوروترنسمیتر اپی نفرین و سروتونین و دوپامین اثر می گذارد. مشکل این دارو تداخلات بسیار زیاد آن می باشد

ضد اضطراب

Buspirone تنها داروی شیمیایی است که فقط روی اضطراب اثر می گذارد و داروی kava یا piper methysticum که نیز تنها داروی گیاهی ست که فقط روی اضطراب تاثیر می گذارد که این گیاه

ریزوم گیاه پیپر متیستیکون می باشد. این گیاه ترکیباتی دارد که در طولانی مدت باعث سمیت کبدی می شود. خاصیت خوب کاوا این است که فقط بر روی تحریک پذیری سیستم لیمبیک اثر می کند و فقط بر روی اضطراب اثر می کند.

اهدا بافت کبد و قلب

1. Non-living donor  یا Cadaver( یک کبد را به یک یا دو نفر اهدا کنیم)

1. Living donor :

در این روش قسمتی از کبد فرد دهنده پیوند را به فرد گیرنده میدهیم و با توجه به قابلیت بازسازی کبد(regeneration) ، بعد از یک مدت زمانی هر دو قسمت کبد در بدن هردو فردترمیم شده و به اندازه اصلی خود برمی گردد.

ü      نوک کبد به هنگام برش، در فردی بشکل گرد در آمده و در فرد دیگر مستطیلی شکل میشود.

ü      زمان ترمیم کبد 1تا2 ماه طول میکشد، که در طی آن هر فرد باید در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان تحت نظر و کنترل باشد.      
سایز کبد پیوندی در کودکان بسیار مهم است؛ در کودکانی که دچار آتروزی مجاری صفراوی هستند در همان ماه  ای ابتدایی،کبد از کار می افتد و برای درمان آنها قسمتی از کبد مادر را با توجه به اندازه حفره شکمی کودک به او پیوند می زنیم و رشد کرده و کبد کاملی را ایجاد می کند.
Split liver transplantation:
کبد فرد مرگ مغزی شده را به دو قسمت تبدیل میکنند(از محل برش) و به دو فرد نیازمند پیوند کبد پیوند میزنند.

 

دندریتیک سل ها

سلول هایی هستند که زوائد دندریتی دارند و می­توانند آنتی ژن را به صورت پپتیدهای خطی به لنفوسیت های T بدن عرضه کنند.

چند عملکرد مهم دندریتیک سل ها:

1) برداشت آنتی ژن 

2) پردازش آن  

3) عرضه آن به T cell ها

 این سلول ها سلول هایی متحرک هستند و از محل ورود آنتی ژن آن را برمی­دارند و در جریان مهاجرت خود فعال می­شوند و در گره‌های لنفاوی و طحال ، آنتی ژن را به لنفوسیت های T عرضه می­کنند.

2 دسته مهم از دندریتیک سل ها :

1) conventional DC : سلول های عرضه کننده آنتی ژن به T cellها

2) Plasmacytoid DC : سلول های ضد ویروس که منبع خوبی از اینترفرون های نوع 1 (آلفا و بتا) اند. (پاسخ دهنده اصلی به عفونت‌های ویروسی)

 

∞                   دندریتیک‌سل ها نیز می­توانند با ترشح سایتوکاین پاسخ ایمنی Adaptive موثر را شکل دهند. 

رسپتورهای سیستم ایمنی ذاتی

رسپتورهای سیستم ایمنی ذاتی به چند حالت می­باشند :

1) همراه با سلول (cell associated) که به سه فرم می­باشد : الف) روی غشا سلولها : باکتری ها و پاتوژن های خارج سلولی را شناسایی می­کنند. ب) داخل سلولی : پاتوژن هایی که به داخل سلول می­روند را شناسایی کرده (اکثراً ویروس ها) ، فرم داخل سلولی یک سری انواع داخل سیتوزولی و روی غشا اندوزوم های داخل سلولی را نیز شامل می­شود.  ج) روی غشا ارگانل های داخل سلولی

2) به فرم محلول (در ترشحات و پلاسما و...) مثل C Reactive Proteins و سورفاکتانت و کمپلمان ها که فعال شدن آن 3 مسیر دارد : الف) مسیر کلاسیک که متعلق به سیستم ایمنی اختصاصی می­باشد. ب) alternative که مختص ایمنی ذاتی است. ج) مسیر لکتین که مختص سیستم ایمنی ذاتی است اگرچه مسیرش همانند کلاسیک است ولی چون دخالت آنتی بادی را ندارد مسیر لکتین ذاتی محسوب می­شود.

* C Reactive Proteins پروتئین های التهابی اند و میزان آن در بیماران عفونی بالا می­باشد.

Toll-like Receptors (TLR): واحد خارج غشایی دارند که لیگاند را شناسایی می­کنند. ( PAMPs یا همان DAMPs )، از دیگر اجزای آن دم داخل سیتوپلاسمی می­باشد که وظیفه سیگنال رسانی را به عهده دارد و همچنین قسمتی دارند که از غشا عبور می­کند (چه غشای سلول و چه اندوزوم)

* یک سری از Toll-like Receptors مثل رسپتورهای 2 و 4 و 5 و 6 روی سطح سلول قرار دارند ، سری دیگر مثل رسپتورهای 3 و 7 و 8 و 9 روی غشا اندوزوم های داخل سلولی قرار دارند.

* این نوع از رسپتورها می­توانند به شکل دایمر در کنار هم قرار گیرند و لیگاند را شناسایی کنند. بعضی از آن ها هومو دایمر هستند مثل TLR2 و TLR4 و بعضی دیگر هترو دایمر مثل TLR2+6وTLR1+2. (هترو دایمر باعث شناسایی طیف وسیع تری از لیگاندها می­شود)

* رسپتورهای 3/7/8/9 اسید نوکلئیک های (DNA و RNA) مربوط به پاتوژن را شناسایی می­کنند.
رسپتور 3 : مسئول شناسایی double stranded RNA می­باشد که یک ویژگی مربوط به ویروس های در حال تکثیر می­باشد.

رسپتور 7 و 8 : مسئول شناسایی single stranded RNA که مربوط به پاتوژن (داخل اندوزوم) می­باشد.(اما RNA انسان داخل سیتوپلاسم است پس توسط این رسپتور شناسایی نمیشود.)

رسپتور 9 :  DNAهای غنی از CPG که در باکتری های R متیله هستند مورد شناسایی قرار می­دهند.
رسپتور 4 : مسئول شناسایی لیپو پلی ساکارید های باکتری گرم منفی

رسپتور 5 : مسئول شناسایی فلاژنین باکتری

رسپتور 2 : به صورت هومو دایمر و هترو دایمر با رسپتورهای 1 و 6 می­توانند اجزای دیگری از باکتری را شناسایی کنند.

وظایف رسپتور های ذاتی به فرم محلول در پلاسما:

سیستم ایمنی مخاطی

امروزه ایمونولوژِیست ها بر این باورند که علاوه بر طحال و غدد لنفاوی؛ سطوح مخاطی هم در ارتباط زیادی با انواع پاتوژن­ها هستند و مخاطات سیستم ایمنی بسیار قوی را در بدن ایجاد می کنند. این در حالی است که غالبا غدد لنفاوی و طحال به عنوان سیستم ایمنی در نظر گرفته می شوند. (ایمنی ترشحی در مخاط به واسطه IgA به وجود می آید.)

علل اهمیت مخاطات:
1)نخستین بار در سال1995 در مقایسه ای که توسط سازمان جهانی بهداشت منتشر شد؛ 10 عامل اصلی مرگ و میر برای انسان معرفی شدند که از این 10 عامل فقط دو مورد آنها یعنی کزاز نوزادی و مالاریا، راه ورودی به غیر از مخاط به بدن دارند. یعنی حدود 80 درصد عوامل مرگ و میر انسان، از طریق مخاط وارد بدن می شوند.
2)سطوح مخاطی وسعت زیادی از بدن را تشکیل می­دهد؛ به طوری که وسعت آن تقریبا 400 متر مربع می باشد که در مقابل پوست که تقریبا 2 متر مربع است ، 200 برابر وسعت بیش تری دارد و این امر باعث می شود تبادلات مختلف آن با پاتوژن­ها بسیار بیش تر از پوست باشد.
3)سیستم ایمنی مخاطی بزرگترین سیستم ایمنی بدن می­باشد به طوری که 4/3 کل لنفوسیت های بدن در آن وجود دارند و غالب آنتی بادی­هایی که روزانه تولید می شوند در سیستم ایمنی مخاطی هستند.
4)اولین بخشی از بدن جنین که شکل می گیرد روده می ­باشد که جزو سطوح مخاطی می باشد و این باور وجود دارد که شاید سیستم ایمنی بدن انسان از سطوح مخاطی منشا می گیرد.
 بنابراین از دلایل اهمیت سطوح مخاطی، به دلیل وسعت بسیار زیاد، مواجهه زیادی با انواع آنتی ژن ها؛ نظیر آنتی ژن های غذایی، انگل ها، ویروس ها و باکتری ها است.
اما این سیستم هوشمندی خاصی نیز دارد؛ به طوری که در آن انواع مختلف سلول های سیستم ایمنی برای مقابله با پاتوژن ها وجود دارد و شاهد بیشترین تعداد سلول های لنفوییدی و فاگوسیتی هستیم. پس اگرچه این سطوح با عوامل پاتوژنی مختلف درگیرند اما پاسخ مناسب را هم می توانند بدهند.
مرور
دلایل اهمیت سیستم ایمنی مخاطی:
1_از بین بیماری های کشنده تنها دو مورد غیر مخاطی ایجاد بیماری می کند.
2_وسعت 200 برابری نسبت به پوست
3_بزرگترین جمعیت لنفوسیتی
4_بیش ترین حجم و load میکروبی (به طوری که دستگاه گوارش ما حاوی 10¹⁴ باکتری است در حالی که برای کل بدن10¹³ سلول داریم و یعنی ما 10 برابر خودمان باکتری داریم.)

این سیستم در مقابل بار عظیم میکروبی پیش رو، باید در به طور مناسب پاسخ مناسب بدهد و همیشه تا حد امکان از ایجاد التهاب در مقابل میکروب­های غیر بیماریزا جلوگیری کند.
در واقع سیستم ایمنی وظیفه دارد هم شرایط  tolerance را در مقابل میکروب های غیر بیماری زا ایجاد کند وهم در مواقع لزوم سلول های سیستم ایمنی فعال شوند و پاسخ مناسب را ایجاد کنند.

پیوند ریه و روده

v     پیوند ریه
Ø      نیازمندی های پیوند:
1.      ABO match

2.      Size match

ü      مدت زمان زنده ماندن یا بقای عمر آنها(survival) معمولا بالا نیست؛ بعد از 3سال فقط نصف آنها زنده می مانند.
ü      بعد از پیوند هم باید داروهای ایمونو ساپرسور(تضعیف کننده سیستم ایمنی) مصرف کنند،چون ریه بافتی پرازخون و ایمونوژن است.
ü      پیوند ریه درحال حاضر فقط در بیمارستان مسیح دانشوری انجام می شود.
Ø      افراد نیازمند پیوند:
1.      افرادی بطور کامل ریه هاشون ازکار نیفتاده ولی مدام از دستگاه های تنفسی استفاده میکنند.
2.      افراد مبتلا به سیستیک فیبروزیس
این افراد (به خصوص در کودکان)داری ترشحات غلیظ در روده و کبد و ریه دارند(بعبارتی دارای ترشحات غلیظ در مجاری اند) که این ترشحات باعث آسیب به بافت ها شده و بتدریج ریه هاشون فیبروزه می شود.یک بیماری بسیار دردناک است.
ü      مبتلایان معمولا کودک اند.
3.      افراد COPD (Chronic obstructive pulmonary disease)
ü      آسمی های مزمن
ü      آمفیزمیا : افرادی که سیگار و قلیون زیاد مصرف کردند
!    در حال حاضر برای بیماران سرطانی پیوند ریه را انجام نمی دهند؛ چون باید ابتدا ثابت کنند که سرطان برونش متازتاز نداده باشد و این به تنهایی کار سختی است.
Ø      انواع پیوند ریه:
1.      Single (پیوند یک ریه) و ریه دوم سرجای خود است.
2.      Bilateral (پیوند دو ریه)
3.      Heart-lung transplantation (پیوند قلب و ریه): زمانی که قلب باعث اختلال ریه شده باشد؛مثل کسانی که فشار بطن راستشون بالاست و کم کم هردو ریه را از بین میبرد.

v     پیوند روده:

Adjuvant (همیار‌ها)

آنتی‌ژنی که پایدارتر باشد می‌تواند پاسخ ایمنی بهتری ایجاد کند. آنتی­ژن­های ناپایدار و ضعیف که سریع توسط ماکروفاژها بلعیده می‌شوند، خیلی پاسخ مناسبی ایجاد نمی‌کنند. در واکسن‌ها اصل بر این است که با انجام اعمالی آنتی­ژن زود از بین نرود و مدتی بماند؛ برای مثال آنتی‌ژن‌ها را با موادی مخلوط می­کنند که حجم آن­ها زیاد شود درنتیجه ماکروفاژها با یکبار بلعیدن نمی‌توانند آنتی‌ژنی را از محیط پاک کنند. عمده ی ادجوانت ها، امولسیون آب و روغن است. البته بیشتر باقی ماندن آنتی­ژن­ها عوارضی همچون التهاب و بیشتر بروز دادن علائم واکسیناسیون را هم در پیش دارد، اما این به نفع درگیری بیشتر سیستم ایمنی می‌شود. بنابراین اگر شخصی تب کند نشانه درگیری بیشتر سیستم ایمنی می‌باشد و جای نگرانی نیست.
Adjuvantها اختصاصی نیستند.

 

قوی ترین ادجوانت ها(به ترتیب):
1.      Incomplete freunds

2.      Complete freunds

3.      Alum

4.      ISCOMs (immune stimulating complexes)

در واکسن‌ها به دلیل حساسیت در عرضه و تقاضا، ‌نمی­توان هر ماده‌ای را به صرف اینکه قوی هست استفاده کرد. چون انتظار نداریم که گیرنده واکسن که فرد سالمی است آسیب ببیند و از عارضه واکسن مشکل عمده‌ای پیدا کند. پس باید این ماده روی انسان­ها امتحان شود که به طور طولانی مدت بی عارضه بودن آنها ثابت شود. سپس مجوز برای استفاده همگانی دریافت کند.
*آلوم مجوز استفاده در انسان را دارد ولی بقیه ندارند.
*ترکیب عمده Adjuvantها امولسیون آب و روغن است به غیر از آلوم(یک نوع ژل) و کمپلکس‌های محرک ایمنی.

Adjuvant*ها در جذب آنتی‌ژن‌ها تاخیر ایجاد می‌کند که باعث افزایش فاگوسیتوز توسط ماکروفاژ‌ها می‌شود(باعث delay و enhance uptake by macrophages  میشود.)

کمپلکس‌های محرک ایمنی
در بخشISCOMs کمپلکس‌های محرک ایمنی را به عنوان Adjuvant جدید معرفی کردند. هدف این است که آنتی‌ژن بهAPC برسد و توسط MHC عرضه شود. آنتی‌ژن را وسط مولکول لیپیدی جاگذاری می‌کنند و آن را تزریق می‌کنند و چون چربی است و غشا هم از جنس چربی است به غشا متصل شده و محتوی ISCOM را که همان آنتی‌ژن است وارد سلول می‌کند و مراحل بعدی اتصال به HLA-1 و ادامه پاسخ ایمنی شکل می‌گیرد.

راه ورودی آنتی­ژن به بدن باید همانند پاتوژنی که بیماری را ایجاد می­کند، باشد(باید راه ورود خود میکروب را تقلید کند)؛ یکی از موفقیت‌های واکسیناسیون فلج اطفال این است که به صورت قطره خوراکی داده می‌شود. در واقع خود فلج اطفال هم از طریق خوراکی و دهان ، فرد را بیمار می­کند. بنابراین راه ورودی آنتی‌ژن مهم است. بسیاری از واکسن‌ها امروزه از طریق تزریق وارد بدن می­شوند که راه ورودی آنها نیست. بنابرین راههای زیادی برای بهتر شدن واکسن وجود دارد؛ مثلا واکسن سرخک به حرارت حساس است لذا در مناطق گرمسیری دچار مشکل می­شود و اثرگذاری ندارد.
 برای ایدز، سالک، ،مالاریا، سرماخوردگی و ده ‌ها بیماری دیگر واکسن نداریم.
واکسن می‌تواند ناخواسته مشکل ایجاد کند برای مثال همین فلج اطفال در مواردی نادر می‌تواند کودک را فلج کند.
برای بیماری‌های مزمن مانند هپاتیت C هیچ واکسنی وجود ندارد و موارد بالا برای بیماری‌های حاد است.

هپاتیت C یکی از مواردی است که موقعی شناخته می‌شود که شخص سرطان و سیروز کبد گرفته است و برای این بیماری واکسن نداریم. چون نمی­دانیم چه زمانی مبتلا شده یعنی بیماری مثل یک سرماخوردگی ساده بروز پیدا می­کند و بعد تمام می­شود

*بهترین نوع واکسن: روی ژنوم پاتوژن‌های انسانی دستکاری‌های انجام می‌دهیم که آن ویروس و باکتری بیماری زا نباشد و از زنده­ی باکتری و ویروس هم استفاده می­شود.در ویروس‌ها، یک بخش ژنوم آن ایجاد بیماری می‌کند(virulence gene ). اگر این بخش را حذف یا آنقدر جابجا کنیم که دیگر ویروس بیماری زا نباشد، میتوان از آن به عنوان واکسن استفاده کرد.

لایه پیگمانته

خارجی ترین لایه ی شبکیه که به choroid لایه عروقی چسبیده است.

 اعمال:

1 ) این لایه سرشار از رنگدانه های ملانین است. این رنگدانه اهمیت بسیار بالایی دارد زیرا اگر این لایه سیاه نبود، موج نوری نمی توانست به

راحتی از آن عبور کند و به فوتورسپتورها برسد و دائما منعکس می شد و قسمت های مختلف شبکیه را تحریک می کرد. افراد دارای بیماری

زالی )آلبینو( هستند، در این ناحیه از شبکیه ملانین ندارند و بنابراین مشکل بینایی داشته و ناگزیرند که دائما از عینک آفتابی استفاده کنند.

2 ) لایه ی پیگمانته با این که سلول عصبی نیست اما برای سلول های عصبی بسیار مهم است. این سلول ها دارای پایک هستند و قسمت خارجی

فوتورسپتورها را دریافت می کنند و آن ها را تغذیه می نمایند. هنگام Retinal detachment ، پایک ها از فوتورسپتورها فاصله گرفته و

دیگر نمی توانند آن ها را تغذیه کنند )اگر فاصله بیش از 50 میکرون باشد( و سلول ها دچار مشکل و در نهایت مرگ می شوند.

3)فاگوسیتوز: فوتورسپتورها دائما فوتوپیگمان ها را ساخته و جایگزین فوتوپیگمان های قبلی می کنند. این لایه در جمع آوری مواد دفعی مثل

فوتو پیگمان های قدیمی نقش مهمی دارد.

4 ) یکی از محل های ذخیره ی ویتامین A هستند. ویتامین A از پیش ساز های ساخت فوتوپیگمان ها می باشد.